Zorgt AI ervoor dat er minder bezoekers naar nieuwssites komen?
In dit artikel:
AI-chatbots zoals ChatGPT, Perplexity en de AI-functies van Google geven gebruikers vaak kant-en-klare samenvattingen van actuele onderwerpen. In de Verenigde Staten leidt dat tot zorgen omdat lezers daardoor minder doorklikken naar nieuwswebsites. In Nederland blijkt het effect tot nu toe beperkt.
Sinds Google in mei de AI Overview in Nederland lanceerde, registreert de NOS volgens Daniël Kegel (hoofd digitale media) slechts een marginale daling van het verkeer. Kegel waarschuwt wel voor een meetbeperking: je ziet alleen wie wél doorklikt; je kunt niet vaststellen hoeveel potentiële bezoekers de AI-afhandeling ervan heeft weerhouden te klikken. DPG Media (met merken als NU.nl, de Volkskrant en Trouw) signaleert ook hooguit een daling van enkele procenten. Chief digital officer Stefan Havik wijst erop dat zoekverkeer slechts een klein deel van het totaal is en dat veel mensen doelbewust een merk opzoeken (“NOS Gaza” in plaats van een algemene vraag). Daarom investeren uitgevers vooral in merkbekendheid om direct verkeer te borgen.
SEO-adviseur Barry Adams vindt dat de impact op nieuwsconsumptie vaak wordt overschat. Hij ziet weinig aanwijzingen dat grote groepen het laatste nieuws via ChatGPT opzoeken; afnames hangen volgens hem eerder samen met veranderingen in hoe Google nieuws presenteert en met verplaatsing van publiek naar social media. Tegelijk erkent hij dat chatbots een aantrekkelijk, ‘schonere’ leeservaring bieden dan nieuwswebsites vol cookiepop-ups, meldingen en advertenties — dat kan op langere termijn gedrag veranderen.
Niet alle journalistieke categorieën zijn even kwetsbaar. Hard nieuws en actuele berichtgeving houden hun relevantie; teksten met een lange houdbaarheid — uitlegartikelen en how-to's, zoals die van Autoweek, Tweakers of Libelle — lopen meer risico om door AI te worden overgenomen. Havik waarschuwt dat AI een bedreiging wordt als merken hun unieke meerwaarde niet meer kunnen toelichten. Daarom is verbreden van bereik naar andere doelgroepen en platformen (bijv. TikTok, Reddit) onderdeel van de strategie om merkentrouw te vergroten.
Een belangrijke technische nuance: Nederland heeft nog geen volledige Google AI Mode zoals die in de VS beschikbaar is; hier draait voorlopig alleen de minder verregaande AI Overview. Adams zegt dat de werkelijke impact daarvan beperkt lijkt doordat maar een klein deel van gebruikers die functies structureel gebruikt en velen toch teruggaan naar oorspronkelijke bronnen om feiten te verifiëren.
Tot slot: geschreven journalistiek is kwetsbaar wanneer AI niet alleen linkt maar inhoud selecteert, samenvat en herschrijft — dat voelt voor uitgevers als een tussenpartij die met hun journalistieke boodschap aan de haal gaat. Gebruiksgemak kan gedrag snel veranderen, maar media kunnen veel doen door in te zetten op onderscheidende kwaliteit, duidelijke merkprofilering en aanwezigheid op nieuwe platformen.