Socials leeghalen of niet gaan: zorgen over camera's tijdens demonstraties
In dit artikel:
De politie zet in Nederland steeds vaker camera’s in bij demonstraties — van bodycams en camerasystemen in busjes tot drones — wat bij privacy- en mensenrechtenorganisaties zorgen oproept over een remmende werking op het demonstratierecht. Amnesty International en Bits of Freedom waarschuwen dat intensiever en intimiderender cameratoezicht mensen kan afschrikken om nog de straat op te gaan, juist omdat het hun anonimiteit en vrijheid onder druk zet.
Politiek: CDA en VVD dienden recent een motie in om te onderzoeken of inzet van gezichtsherkenning bij demonstraties kan worden uitgebreid; die motie werd met een krappe meerderheid aangenomen. Dat loopt echter tegen juridische grenzen aan: Marjolein Lanzing (UvA) noemt realtime gezichtsherkenning een “no-go” en wijst erop dat de nieuwe Europese AI-wet die toepassing verbiedt.
Wel is er discussie over achteraf-analyse. Lanzing en anderen leggen uit dat de politie beelden die tijdens een protest zijn gemaakt later mag vergelijken met een database van eerder verdachten of veroordeelden, mits dat gebruik goed te motiveren is — bijvoorbeeld bij zwaar geweld tijdens een demonstratie. De politie benadrukt dat camera’s tijdens optredens geen realtime gezichtsherkenning bevatten, maar dat beelden achteraf kunnen worden gebruikt in opsporingsonderzoeken.
Organisaties en toezichthouders benadrukken risico’s: onduidelijkheid over wat met verzamelde data gebeurt, kans op foutieve herkenningen en het feit dat mensen hun gedrag aanpassen of wegblijven uit angst voor gevolgen op de lange termijn. Bits of Freedom noemt voorbeelden van mensen die hun socialmediaprofielen wissen om identificatie te bemoeilijken. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt dat de technologie niet feilloos is en dat verkeerde identificaties ernstige gevolgen kunnen hebben.
Kortom: er is een spanning tussen handhaving en veiligheid enerzijds en bescherming van privacy, vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht anderzijds. Privacyorganisaties pleiten voor strikte regels, transparantie en beperkte, goed gerechtvaardigde inzet van achteraf-analyse om te voorkomen dat zicht op protesten de democratische ruimte uitholt.