"Zoals een glas bruiswater in de zon": oceaan nam in 2023 een miljard ton minder CO2 op door hittegolf
In dit artikel:
In 2023 nam de wereldoceaan ongeveer 10% minder CO2 op dan normaal — ruim een miljard ton minder, wat neerkomt op zo’n een kwart tot een derde van de jaarlijkse CO2-uitstoot van de EU. Dat blijkt uit een internationale studie geleid door ETH Zürich, met medeauteurs waaronder Peter Landschützer van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). De resultaten worden gepubliceerd in Nature Climate Change.
De onderzoekers combineerden metingen van onderzoeksvaartuigen, vrachtschepen en boeien met satellietgegevens en machine learning om kaarten van het zeeoppervlak-CO2 te maken. Ze wijzen mariene hittegolven van 2023 als belangrijkste oorzaak: hoger zeewater vermindert de oplosbaarheid van CO2, waardoor de oceaan minder gas vasthoudt. Hoofdauteur Daniel Müller illustreert dit met het beeld van een glas bruiswater dat bij opwarming CO2 verliest.
Dat effect was extra zichtbaar ondanks dat 2023 ook een El Niño-jaar was — doorgaans leidt El Niño tot grotere oceaanopname door minder opwelling van CO2-rijk diepwater in delen van de Stille Oceaan. In 2023 werd dat voordeel ongedaan gemaakt door uitzonderlijk hoge oppervlaktetemperaturen, onder meer tijdens een hevige hittegolf in de noordelijke Atlantische Oceaan, wat lokaal zorgde voor abnormale CO2-uitstoot.
Er zijn echter remmende factoren waardoor de totale impact minder groot uitviel dan bang gemaakt werd. Sterke stratificatie hield dieper, CO2-rijk water weg van het oppervlak en de zogeheten biologische pomp —organismen die CO2 vastleggen en naar de oceaanbodem laten zinken— bleef gedeeltelijk werken.
De studie benadrukt dat een warmere oceaan het klimaat extra kan verzwakken door minder CO2 te bufferen, en onderstreept de noodzaak om broeikasgasuitstoot snel te verminderen. Het vervolgonderzoek richt zich op data van 2024; de wetenschappers waarschuwen ook dat internationale datasets zoals SOCAT kwetsbaar zijn voor politieke beslissingen die datalevering kunnen aantasten.