Zeeuwse wateren kraamkamer voor haaien en roggen, maar dat is volgens deze onderzoeker niet gevaarlijk
In dit artikel:
Zeeuwse wateren, met name de Oosterschelde, vormen een belangrijke kraamkamer voor haaien en roggen. Jarenlang onderzoek — een samenwerking van de Nederlandse Sportvisunie, Wageningen Marine Research, Wageningen University & Research, hengelschippers en beroepsvissers — laat zien dat onder meer gevlekte gladde haaien (bijna bedreigd), ruwe haaien (kritisch bedreigd) en verschillende roggen zoals de pijlstaartrog in de delta voorkomen.
Hengelonderzoeker Niels Brevé bestudeert deze soorten sinds 2009 door dieren met hengels te vangen en te voorzien van gps‑zenders. Tot nu toe zijn ongeveer 5.500 haaien gemerkt; circa 300 exemplaren zijn later door vissers teruggevonden en gemeld, wat helpt migratiepatronen en cruciale leefgebieden — zoals pupping grounds — in kaart te brengen. De verzamelde data ondersteunen het Nederlandse en Europese Haaien- en Roggen Actieplan (2022–2027) voor duurzaam beheer van deze soorten.
De waarnemingen tonen een duidelijke seizoensmigratie: vanaf eind april trekken vooral vrouwtjes naar de brakke Zeeuwse wateren, waar zoet rivierwater zich mengt met zout zeewater. Dit voedselrijke, ondiepe milieu biedt beschutting en voedsel voor jongen. De voortplantingscyclus van deze soorten is traag: draagtijden variëren van ongeveer twaalf maanden (gevlekte gladde haai) tot achttien maanden bij sommige soorten, en het aantal jongen per worp ligt tussen de twee en twintig. Die lage voortplantingsgraad maakt haaien en roggen kwetsbaar voor populatiedaling. Brevé wijst klimaatverandering en afgenomen visserijdruk aan als waarschijnlijke oorzaken voor het terugkeren en de veranderde migratieroutes.
Veldwerk wordt met zorg uitgevoerd: onderzoekers gebruiken cirkelhaken zonder weerhaak, speciale aassoorten per soort (krab/garnalen voor gladde haaien, makreel voor ruwe haaien) en plaatsen zenders binnen ongeveer een minuut voordat de vis teruggezet wordt. Vanaf eind mei beginnen teams weer met vangen en zenderen.
Voor recreanten is het risico op aanvallen klein; de meeste haaien vermijden mensen en gevlekte gladde haaien zijn tamelijk onschadelijk voor badgasten. Wel waarschuwen onderzoekers voor pijlstaartroggen: hun staart kan gif afgeven dat pijnlijke steken veroorzaakt en allergische reacties kan uitlokken, dus aanraken of vastpakken is onverstandig.