Zaanstad kiest voor PVV: 'De PvdA komt niet meer op voor de gewone mensen'

In dit artikel:

In het Rooie Dorp, het vroegere arbeidersbolwerk aan de oevers van de Zaan, is de politieke wind gedraaid: bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorige week kreeg de PVV in Zaanstad 18,3 procent van de stemmen, terwijl de samengestelde GroenLinks–PvdA-lijst op 15,2 procent uitkwam. De traditionele macht van de PvdA is daarmee in dit stadsdeel definitief aangetast.

Oorspronkelijk gebouwd voor havenarbeiders die zich massaal op het socialisme stortten, droeg de wijk lange tijd een sterke sociaaldemocratische identiteit. Die historie leeft nog bij mensen als Anneke Portengen, dochter van een havenarbeider, maar veel oudere kiezers voelen zich niet meer vertegenwoordigd. Buurtbewoners zoals Roos en Adrie van Oostenbrugge, vroeger PvdA- of zelfs CPN-stemmers, zeggen nu op Geert Wilders te stemmen: “De PvdA komt niet meer op voor de gewone mensen,” aldus Roos. Andere inwoners hekelen wat ze zien als een elitaire koers, frustraties over hoge boodschappenprijzen, woningnood en onopgeloste immigratievragen.

De fusie tussen GroenLinks en PvdA versterkt voor velen het gevoel dat de arbeiderspartij is opgegeven; de nieuwe combinatie oogt voor sommige voormalige aanhangers als te afstandelijk. Historisch was de PvdA in Zaanstad lange tijd dominant — in 1986 nog met achttien zetels — maar sinds 2010 is die positie gestaag verzwakt. Lokale zetelcijfers tonen nog enige invloed (vijf raadszetels en één wethouder), maar de kiezersstromen wijzen duidelijk naar rechts-populistische partijen.

Kortom: een wijk met een sterke socialistische erfenis ziet zich geconfronteerd met economische zorgen en identiteitsvragen die hebben geleid tot een politieke omslag richting de PVV, terwijl de sociaaldemocratische traditie zichtbaar terrein verliest.