Wisselmeerderheden opzoeken opent een doos van Pandora
In dit artikel:
De samenwerking binnen de Vlaamse regering (N-VA, CD&V, Vooruit) staat onder zware druk door een eenzijdig ingediende resolutie van CD&V en Vooruit die dinsdag in het parlement kan worden goedgekeurd. Die tekst vraagt dat de Vlaamse uitvoerende macht stappen zet tegen Israël naar aanleiding van de oorlog in Gaza: onder meer het sluiten van het Flanders Investment and Trade-kantoor in Tel Aviv, een verstrenging van het wapenembargo en op Europees niveau een opschorting van het handelsverdrag met Israël en uitsluiting uit onderzoeksprogramma Horizon. Op federaal vlak dringen de twee partijen er ook op aan dat België Palestina erkent. N-VA-minister-president Matthias Diependaele waarschuwt dat zo’n procedure risico’s inhoudt voor de collegialiteit van de regering en oproept tot interne afstemming.
CD&V en Vooruit zeggen dat zij met de resolutie druk willen zetten omdat ze de indruk hebben dat N-VA zonder externe druk niet bereid was om over maatregelen te praten. CD&V-viceminister-president Hilde Crevits en Vooruit-viceminister-president Melissa Depraetere benadrukken hun steun voor de voorstellen maar wijzen ook op bereidheid tot compromissen binnen de regering. N-VA-minister Ben Weyts pleit voor afspraken binnen de regering zelf en wil realistische maatregelen bereiken zonder de coalitie publiekelijk te splijten.
Vlaams Belang tracht de verdeeldheid politiek uit te buiten: voorzitter Tom Van Grieken stelde voor om zijn fractie desgevraagd te onthouden bij de resolutie als de N-VA aansluitende wisselmeerderheden zou steunen voor strengere sociale-woonregels voor Belgische burgers. De N-VA wees dat aanbod af. Omdat de Vlaamse regering een legislatuurregering is, kan ze formeel niet vallen, maar een stemming over de resolutie zou de eerste grote politieke crisis van deze samenstelling kunnen worden en de bestuurlijke daadkracht verzwakken.
De spanningen in Vlaanderen weerspiegelen zich op federaal niveau. Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) legde een uitgebreide lijst met mogelijke maatregelen neer; die wordt binnen de federale coalitie verschillend onthaald. N-VA en MR vinden een onmiddellijke, onvoorwaardelijke erkenning van Palestina problematisch, maar er lijkt ruimte voor compromis over andere sancties of een inreisverbod voor Israëlische ministers met extreemrechtse standpunten. Premier Bart De Wever zocht het ongewone politieke toneel op door zijn standpunten in Berlijn toe te lichten, een opvallende timing voor de geplande ministerraad.
Ook MR-voorzitter Georges‑Louis Bouchez pleit voor ingrijpen: hij roept op tot een VN‑gemandateerde interventiemacht om de burgerbevolking in Gaza te beschermen en humanitaire hulp mogelijk te maken. In publieke debatten klinkt de bezorgdheid van centrumpartijen en linkse partijen dat België alle mogelijke instrumenten moet inzetten tegen het immense menselijke leed in Gaza.
Tegelijkertijd functioneert België — ondanks de aanhoudende interne tegenstellingen — in vergelijking met sommige buurlanden nog relatief stabiel. Waar in Nederland en Frankrijk het vertrouwen in de politiek scherp gedaald is en kabinetten wankelen of demissionair besturen, slaagt de Belgische regering er voorlopig in crisis niet te vertalen in onmiddellijke valpartijen. De internationale context speelt mee: geopolitieke verschuivingen, zoals druk op NAVO‑partners en vroegtijdige verhoging van defensie-uitgaven onder invloed van de Verenigde Staten, hebben al geleid tot aanpassingen in de beleidsagenda en zetten extra druk op de binnenlandse politiek.
Kortom: de buitenlandse actualiteit — de oorlog in Gaza en de internationale reactie daarop — heeft de zomerpolitiek in België gedomineerd en legt spanningen bloot die de komende dagen zowel de Vlaamse als de federale regeringswerking kunnen bepalen.