William (19) uit Assen heeft autisme. Dankzij speciale jeugdsoos voelt hij zich minder eenzaam. 'Kinderen zeiden dat ik raar was'
In dit artikel:
William Veltman (19) oogt niet meteen als iemand met autisme en adhd: stoer uiterlijk, vlotte babbel en hobby’s als gitaar spelen en raceautotechniek. Toch heeft hij lange tijd ernstig last gehad van eenzaamheid. In de overgang naar de middelbare school raakte hij sociaal geïsoleerd, werd gepest en voelde zich onbegrepen — “Ik dacht dat ik onzichtbaar was.” Inmiddels woont hij in een ambulante woongroep en werkt hij aan volledige zelfstandigheid; belangrijker nog, hij heeft een vriendenkring opgebouwd en durft weer op anderen af te stappen.
William is geen uitzondering. Uit onderzoek en cijfers van belangenorganisatie NVA blijkt dat jongeren met een autismespectrumstoornis (ASS) vaker eenzaam zijn dan leeftijdsgenoten zonder autisme. Mensen met autisme hebben vaak moeite met het herkennen van sociale signalen en verwerken zintuiglijke prikkels anders, waardoor deelname aan gewone jeugdactiviteiten of drukke sociale gelegenheden snel overweldigt en sociale aansluiting lastig wordt.
In Assen proberen welzijnswerkers die problematiek te tackelen. Naomi de Vos van Vaart Welzijn richtte in 2021 samen met collega’s jeugdsoos Hang-Out op, in wijkcentrum ’t Markehuus in Peelo. De soos is bedoeld voor jongeren van 11–17 jaar (met een maandelijkse Hang‑ouD-avond voor 18–19‑jarigen) en biedt een rustige, prikkelarme omgeving: zachte muziek, geen felle lichten en activiteiten waar jongeren zich niet naar niet‑autistische normen hoeven te gedragen. De Vos ziet dat zulke veilige plekken essentieel zijn omdat gewone jongerensozen vaak te veel geluid en onduidelijke sociale regels hebben, wat energie vreet en aansluiting bemoeilijkt.
Voor William was Hang‑Out op zijn vijftiende een keerpunt; daar vond hij vrienden en verloor hij de schaamte om zichzelf te zijn. Door die ervaring groeide zijn zelfvertrouwen en durfde hij ook buiten de soos mensen aan te spreken — bij concerten en feestjes — wat zijn sociale netwerk verder vergrootte. Zijn advies aan mede‑jongeren met autisme: zet die ene stap naar iemand toe, blijf het proberen en bouw ervaring op; elke poging verlaagt de drempel.
Het persoonlijke verhaal van William past in een bredere maatschappelijke context: eenzaamheid is niet alleen een probleem van ouderen. Het landelijke initiatief Eén tegen Eenzaamheid organiseert jaarlijks de Week tegen Eenzaamheid (dit jaar van 25 september tot en met 1 oktober) om het taboe te doorbreken en acties te stimuleren. Ministeriële cijfers tonen dat vrijwel de helft van de volwassenen zich soms eenzaam voelt; onder scholieren van 12–16 jaar gaf in 2023 ongeveer 11 procent aan zich meestal of altijd eenzaam te voelen, met meisjes vaker dan jongens. In Nederland heeft naar schatting 1–2 procent van de bevolking autisme (circa 200.000 mensen), en die groep loopt relatief meer risico op sociaal isolement.
Kortom: gespecialiseerde, prikkelarme ontmoetingsplaatsen zoals Hang‑Out kunnen jongeren met autisme concreet helpen bij het vinden van sociale aansluiting, het opbouwen van zelfvertrouwen en het verminderen van eenzaamheid — ondersteund door persoonlijke inzet en het aangaan van sociale stappen, zoals William laat zien.