Willeke (59) uit Leek is kunstvakdocent op de basisschool en daar komen er steeds meer van. 'Kinderen krijgen hier een voorsprong'
In dit artikel:
Op Jenaplanbasisschool WIJland in Middelstum zitten groep 3 en 4 geconcentreerd lampionnen te maken van petflessen. In plaats van één voorbeeld dat klakkeloos wordt nagevolgd, ontwerpen de kinderen hier zelf onder leiding van twee vaste kunstvakdocenten: Els Brouwer en Willeke van der Meer. De praktijkles — scheuren, plakken, meten en soms opnieuw beginnen — illustreert waarom structurele kunstvakken op scholen meer opleveren dan incidentele workshops: kinderen leren materiaalvaardigheid, creatief denken, doorzetten bij tegenslag en bouwen aan een persoonlijke relatie met de docent.
Willeke van der Meer (59) uit Leek kwam twee jaar geleden in Middelstum werken nadat ze in 2022 een proefopleiding aan de Hanzehogeschool in Groningen volgde. Die eenjarige omscholingspilot richt zich op afgestudeerde kunstvakdocenten voor het voortgezet onderwijs die willen doorstromen naar het primair onderwijs. Van der Meer werkt twee dagen per week op WIJland, heeft een apart atelier met werkbanken en materiaal en verzorgt daarnaast gastlessen binnen het project Kunstimpuls in de regio.
De opleiding aan de Hanze is in Nederland uniek en ontstond mede omdat Groningen en Noord-Drenthe de afgelopen jaren extra geld en aandacht aan cultuureducatie besteden. Programma’s als Tijd voor Toekomst en het 30-jarige herstelprogramma Nij Begun maken het mogelijk dat basisscholen extra uren reserveren voor verrijking — denk aan muziek, gym of kunst. Die structurele financiering creëert vraag naar vaste kunstvakdocenten op scholen in plaats van alleen losse workshops van externe docenten.
Initiatiefnemer Stichting Kunst & Cultuur in Assen zette dit idee op de kaart; adviseurs signaleren veel belangstelling bij scholen. De omscholingsopleiding duurt een jaar en staat open voor wie al een docentenopleiding in de kunstvakken heeft. Vanaf volgend jaar kunnen jaarlijks ongeveer tien kunstvakdocenten voor het primair onderwijs worden opgeleid; de bedoeling is dat zij na afloop een vaste aanstelling krijgen. De rol van zo’n docent omvat niet alleen lesgeven: verwacht wordt dat zij verbindingen leggen met het culturele veld buiten school en deels coördinerende taken oppakken.
Directeur Thom Winkel van WIJland ziet het als luxe dat zijn school twee vaste kunstvakdocenten heeft. Dankzij de extra uren kunnen ze met kleinere groepen werken, het jaarprogramma afstemmen en het niveau hoger leggen. Volgens Van der Meer levert regelmatig kunstonderwijs zichtbaar voordeel op: kinderen die structureel les krijgen ontwikkelen materiaalvaardigheden en doorzettingsvermogen die bij incidentele workshops veel minder snel ontstaan.
De lokale praktijk — van zaag- en timmeractiviteiten tot verf- en papierwerk — laat zien hoe kunstvakken bijdragen aan brede ontwikkelingsdoelen: creativiteit, samenwerken, probleemoplossing en gevoel voor esthetiek. Voor informatie over de deeltijdopleiding voor kunstvakdocent primair onderwijs wordt verwezen naar de Hanzehogeschool.