Wie doet zoiets? Dit zijn de jongens en mannen die je oplichten als nepagent
In dit artikel:
In Nederland zijn dit jaar tot en met november meer dan 11.800 meldingen binnengekomen van oplichting door zogenoemde nepagenten — gemiddeld zo’n 35 meldingen per dag. Bij deze truc bellen of kloppen oplichters bij vooral kwetsbare ouderen aan met het verhaal dat er inbraken in de buurt zijn en dat waardevolle spullen “veiliggesteld” moeten worden; zo haalden ze het afgelopen jaar bij duizenden ouderen sieraden en geld weg.
Achter deze daden zitten meestal zeer jonge daders, vaak jongens geboren na 2000. Veel verdachten zijn afkomstig uit kwetsbare gezinnen of wijken, soms met eerdere problemen in hun jeugd en met financiële nood. De politie ziet systematische rekrutering: jonge “ophalers” die voor enkele honderden euro’s langs deuren gaan, een groep bellers die het script telefonisch afwerkt (meestal iets ouder, rond 18–20 jaar) en een bovenlaag die het geheel organiseert, locaties regelt en de opbrengst opeist. Het gaat dus om georganiseerde criminaliteit met duidelijke taakverdeling.
Gedragswetenschapper Victor Kallen legt uit dat veel van deze jongeren sociale en morele ontwikkeling missen: ze zijn gevoeliger voor groepsdruk, hebben minder toezicht van ouders en tonen minder empathie met slachtoffers, ook al zijn die vaak boven de zeventig. De politie merkt doorgaans weinig berouw bij daders; uitzondering zijn gevallen met emotioneel beladen ontvreemding, zoals het stelen van een trouwring met inscriptie.
De praktijken evolueren: nepagenten zijn een moderne variant van de oude babbeltruc en veranderen continu van vorm omdat het lucratief is en een hoog copycat-gehalte kent. Daarom voert de politie landelijke preventiecampagnes, werkt samen met gemeenten en jeugdhulpverlening, bezoekt scholen en probeert jongeren in kwetsbare posities te bereiken voordat ze in het criminele circuit belanden. Tegelijk erkent de politie dat preventie deels succes heeft, maar niet volledig voorkomt dat jongeren afglijden.
Straffen voor veroordeelden zijn fors: recente veroordeelde nepagenten kregen meerdere jaren celstraf; de hoogste opgelegde straf dit jaar was acht jaar (aan een 30-jarige man). De politie waarschuwt ouderen dringend om niemand binnen te laten en alert te zijn op dit soort verhalen. Het artikel illustreert ook de menselijke kant van het probleem: onder slachtoffers zijn bijvoorbeeld 92‑jarigen voor wie de impact groot en persoonlijk is.
Kortom: nepagenten vormen een snelgroeiend, professioneel georganiseerde oplichtingsvorm die jonge, vaak kwetsbare daders inzet om ouderen te beroven; aanpak vereist zowel strafrechtelijke vervolging als gerichte preventie en vroegtijdige interventie bij jongeren.