Wetenschapsmuseum NEMO helpt oliegigant met greenwashen op kinderfestival
In dit artikel:
Dit weekend (4 en 5 oktober) organiseert Science Museum NEMO voor de veertiende keer het landelijke Weekend van de Wetenschap: meer dan 1.500 gratis activiteiten door universiteiten, musea, bibliotheken en ook bedrijven om kinderen op een laagdrempelige manier met techniek en wetenschap in aanraking te brengen. Een opvallende deelnemer is ExxonMobil, dat in de Rotterdamse Botlek rondleidingen voor kinderen vanaf 6 jaar aanbiedt, inclusief touringcarvervoer, een VR‑experience en ontvangst met limonade en koffie.
Eerder dit jaar had NEMO de betreffende Exxon-activiteiten van de website gehaald en verwezen naar de noodzaak fossiele brandstoffen uit te faseren. In aanloop naar het festival kwam NEMO daarop terug: het museum stelt nu geen principiële bezwaren tegen deelname van Exxon en zegt dat deelname van bedrijven “geen goedkeuring” van hun beleid inhoudt. Exxon benadrukt dat het jongeren wil enthousiasmeren voor de chemische industrie en techniek, maar gaf geen inhoudelijke antwoorden op vragen over mogelijke misleidende claims.
Kritische experts zien Exxons aanwezigheid als probleem: onderzoeker Guus Dix (Universiteit Twente) waarschuwt dat publieke festivals voor fossiele bedrijven een goedkope manier zijn om legitimiteit en invloed te winnen; de associatie met een wetenschapsevenement levert reputatievoordelen op. Reclamerechtjurist Jellien Roelofs noemt voorbeelden uit Exxons materiaal – zoals de bewering dat olie nodig zou zijn voor kleding, cosmetica of “hele schone smeermiddelen” – riskant omdat essentiële context ontbreekt en alternatieven onbesproken blijven. Zij karakteriseert zulke weglatingen als vormen van greenwashing: duurzaamheidsclaims moeten concreet en meetbaar zijn om consumenten niet te misleiden.
De bezorgdheid krijgt historische context: grote oliemaatschappijen, waaronder Exxon, hebben decennialang invloed uitgeoefend op het publieke debat rond klimaatwetenschap en werken met pr‑bureaus aan imagoherstel. Als precedent wordt het kinderfestival Generation Discover van Shell (2016–2018) genoemd; dat evenement leidde tot veel discussie en een uitspraak van de Reclame Code Commissie over greenwashing na een klacht.
Ook institutionele kaders ontbreken volgens de berichtgeving: het ministerie van OCW zegt geen specifieke richtlijnen te hebben voor samenwerkingen met fossiele bedrijven op publieksevenementen, en NEMO stelt dat activiteiten worden getoetst op educatieve waarde, feitelijke juistheid en transparantie. De Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) is partner van het festival en draagt jaarlijks €10.000 bij, maar mengt zich volgens eigen zeggen niet inhoudelijk in het programma.
Kortom: terwijl NEMO en OCW deelname van Exxon toelaten met het oog op educatie, waarschuwen experts dat dergelijke aanwezigheid risico’s op greenwashing en reputatiewinst voor de fossiele industrie met zich meebrengt. Voor een publiek dat vooral uit kinderen en ouders bestaat, ontbreekt in veel materiaal de noodzakelijke context om claims over duurzaamheid en de onvermijdelijkheid van olieproductgebruik goed te kunnen beoordelen.