Werkdruk in de zorg groeit. 'Het zorginfarct is geen toekomstscenario, het is er nu al'
In dit artikel:
Leidinggevenden in de zorg melden dat medewerkers zowel emotioneel als fysiek uitgeput raken, deels door een sterke toename van de werkdruk sinds veel zzp’ers de sector verlieten na aangescherpte regels voor zelfstandig personeel. Onderzoek van vakbond CNV onder 558 zorgmedewerkers laat zien dat 59 procent meer problemen met roosters ervaart dan een jaar geleden; avond-, nacht- en weekenddiensten zijn steeds moeilijker te vullen. Een aparte peiling van Stichting IZZ onder 133 directieleden en managers wijst uit dat meer dan de helft regelmatig uitgeputte medewerkers ziet en dat 67 procent te maken heeft met personeelstekorten. Zorgleiders waarschuwen voor oplopende wachttijden voor patiënten en spreken van een acute situatie. Jan-Luuk de Groot van IZZ stelt: “we zijn al in crisis.”
De terugloop van zzp’ers is aantoonbaar: volgens de Kamer van Koophandel verdwenen tussen november 2024 en juli dit jaar per saldo 2.570 zzp’ers uit de thuiszorg (een daling van 7,8%) en 1.606 uit de categorie waarin ook ziekenhuizen vallen. Door de vergrijzing worden de grootste tekorten vooral verwacht in de verpleeghuiszorg en thuiszorg.
Vakbond CNV wijst erop dat werkgevers sinds 2016 wisten dat het gedogen van schijn-zzp-constructies zou stoppen, maar onvoldoende inspanningen hebben geleverd om vaste contracten aantrekkelijker te maken. CNV pleit voor praktisch personeelsbeleid: roosters die aansluiten bij de voorkeuren van medewerkers, ruimte om vrije dagen op te nemen en meer medezeggenschap over werkinhoud en organisatie. Momenteel voelt de helft van de ondervraagde zorgmedewerkers zich gedwongen extra uren te maken; CNV waarschuwt dat dit “roofbouw” is en personeel de sector uitjaagt. Tegelijk zien sommige medewerkers een voordeel: vaker dezelfde gezichten op de werkvloer en voor circa 10 procent meer aandacht voor vast personeel.
IZZ benadrukt dat ook leidinggevenden hun rol moeten pakken door vaker aanwezig en benaderbaar te zijn voor hun teams in plaats van vooral bezig te zijn met vergaderingen, trainingen of ICT- en facilitaire zaken. Daarnaast roept IZZ burgers op kritischer om te gaan met zorggebruik en pleit voor een maatschappelijke campagne om het belang van zuinig omgaan met zorgcapaciteit te benadrukken. Zorgeconoom Bram Wouterse waarschuwt dat de ouderenzorgkosten stijgen en betwijfelt of meer informele zorg op voldoende schaal zal ontstaan, ondanks beleidsuitlatingen van de minister over meer onderlinge zorg.