Wennink: Nederland, doe iets. De welvaart staat op het spel
In dit artikel:
Peter Wennink, oud-bestuurder van ASML, presenteert vandaag het rapport "De route naar toekomstige welvaart" dat hij in opdracht van minister Karremans (Economische Zaken) schreef als Nederlandse vertaling van een eerder door Mario Draghi voorgesteld EU-plan. Wennink waarschuwt dat Nederland snel moet investeren om het huidige welvaartsniveau te behouden: de economie moet jaarlijks met 1,5–2% groeien om alle uitgaven voor defensie, zorg, infrastructuur, onderwijs en klimaattransitie te kunnen dragen.
Het adviespakket vereist in tien jaar 151–187 miljard euro aan investeringen, grotendeels uit private bronnen maar met significante publieke bijdragen. Belangrijke aanbevelingen:
- Vergroten van R&D-uitgaven: Nederlandse bedrijven investeren te weinig in onderzoek (ASML, Philips, NXP uitgezonderd). Meer R&D is cruciaal voor toekomstig technologisch leiderschap.
- Snelle modernisering van infrastructuur en energie: het elektriciteitsnet moet fors worden uitgebreid (momenteel wachten circa 14.000 bedrijven op aansluiting), zeekabels en netten moeten worden opgeknapt en de hoge stroomprijzen en belastingen omlaag. Zolang grootschalige opslag ontbreekt, adviseert hij gascentrales als back-up in stand te houden.
- Regeldruk en vergunningverlening terugdringen: trage en complexe procedures blokkeren aanleg van kabels, hoogspanningsmasten, woningen en bedrijfsterreinen; in uitzonderlijke gevallen moet zelfs gedwongen grondgebruik mogelijk zijn.
- Structurele investeringstools: oprichting van een Nationale Investeringsbank waarin de staat 10–20 miljard stort om veelvoudige private fondsen aan te trekken, plus een bureau en fiscale prikkels om startende innovatieve bedrijven op te schalen.
- Menselijk kapitaal: focus op beter (laag)onderwijs, meer technisch geschoolde arbeidskrachten en een open houding tegenover buitenlandse studenten. Daarnaast stelt hij arbeidsvoorwaarden bij: ziek uitbetalen voor twee jaar is te lang; één jaar verkleint bedrijvenlasten.
- Financiële maatregelen: verkoop van staatsbelangen in ABN Amro, de Volksbank en Holland Casino om inkomsten te genereren, en meer schuldopbouw voor rendabele investeringen gezien de relatieve lage staatsschuld.
Een politiek gevoelig punt is het advies om de veestapel — met name melkveehouderij — te krimpen om landbouwgrond vrij te maken voor bedrijven en energie-infrastructuur; zelfs gedwongen uitkoop wordt genoemd als optie om bouw- en ontwikkelblokkades door stikstofproblematiek op te lossen.
Wennink ziet kansen in digitalisering, kunstmatige intelligentie, defensie, energie- en klimaattechnologie en biotechnologie, maar benadrukt dat zonder heldere en consistente overheidskoers en moeilijke keuzes de noodzakelijke investeringen en groei uitblijven.