Wel Israël, geen Nederland: zo verliep de gespannen Songfestival-vergadering bij de EBU
In dit artikel:
In het hoofdkantoor van de European Broadcasting Union (EBU) in Genève bespraken zo'n honderd omroepbestuurders tijdens de Algemene Vergadering of Israël mag meedoen aan het Songfestival. De vergadering begon om 14.00 uur; punt 5 — de deelname van Israël — kreeg na anderhalf uur tweeënhalf uur aandacht. Vertegenwoordigers van onder meer AVROTROS en NPO (Nederland), VRT en RTBf (België) namen plaats, net als delegaties uit Spanje, Ierland, Slovenië, Zweden, het VK en Israël (omroep KAN).
AVROTROS, samen met omroepen uit Spanje, Ierland, Slovenië en IJsland, drong aan op uitsluiting van Israël vanwege het aanhoudende geweld in Gaza en aantijgingen dat de Israëlische overheid campagne zou hebben gevoerd voor de inzending — zaken die volgens AVROTROS in strijd zijn met de normen van het festival. KAN reageerde dat de omroep zich aan de regels had gehouden en bestempelde de pogingen tot uitsluiting als een culturele boycot. Turkije liep de zaal uit tijdens de Israëlische toelichting. Aan de koffieautomaat en achter de coulissen leken sommige delegaties sympathie te hebben voor de Nederlandse kritiek, maar tijdens de formele discussie bleek de steun beperkt.
De agendatekst bleek aanleiding tot verwarring: er moest formeel gestemd worden over aangescherpte regels, in het bijzonder over het verbod op overheidspropaganda rond inzendingen — niet rechtstreeks over Israëlische deelname. ORF (Oostenrijk), toekomstige organisator van het Songfestival, bemiddelde achter de schermen en organiseerde onder meer een ontmoeting tussen de Oostenrijkse omroep en de Israëlische president Herzog om een boycot te voorkomen. Een wapenstilstand in Gaza eerder zorgde er bovendien voor dat het momentum voor een collectieve boycot wegviel.
Na alle bijdragen vond een geheime stemming plaats over de nieuwe regels. Rond 18.15 uur bleek een ruime meerderheid in te stemmen met de aanscherping; er werd niet gestemd over de deelname van Israël, waardoor het land kon meedoen. Direct na afloop maakte AVROTROS-bestuurder Taco Zimmerman bekend dat de omroep zich terugtrekt, met verwijzing naar het humanitaire leed, aantasting van persvrijheid en vermeende overheidscampagnes. Zimmerman zei: "Verdrietig, maar we konden niet anders." Tegelijkertijd sprak de Duitse bestuurder Katja Wildermuth haar tevredenheid uit over de unanieme bevestiging dat het Songfestival een liedjeswedstrijd tussen publieke omroepen is; zij weigerde verder commentaar.
Songfestival-directeur Martin Green noemde de discussie "openhartig, eerlijk en aangrijpend" en hoopte op deelname van circa 35 omroepen volgend jaar, met de verwachting dat afvallers mogelijk later terugkeren. De vergadering toonde de diepe verdeeldheid binnen de omroepwereld over politiek, cultuur en verantwoordelijkheid in tijden van conflict.