Weer lukt het een jeugdbeweging in Zuid-Azië om de politiek in eigen land op te schudden
In dit artikel:
In Kathmandu is het openbare leven weer opgestart: het leger is van de straat gehaald, het samenscholingsverbod is ingetrokken en bewoners komen naar buiten om de ravage te bekijken na dagenlange massaprotesten. Jonge demonstranten drukten hun verontwaardiging uit over wijdverspreide corruptie, een beweging die deze week escaleerde nadat de regering sociale mediaplatforms blokkeerde. Meer dan 50 mensen kwamen om het leven bij confrontaties; kort daarna trad de premier af.
De oproerigheid begon nadat Nepalezen, geïnspireerd door vergelijkbare acties in de regio, massaal korte filmpjes deelden op TikTok en andere sites. In die video's — volgens critici een lokale variant van de zogeheten 'nepobaby'-trend uit Zuidoost-Azië — werden jonge mensen gefilmd met dure spullen, en werd gesuggereerd dat die luxe door hun machtige, mogelijk corrupte ouders betaald was met gemeenschapsgeld. De regering reageerde door 26 online netwerken, waaronder YouTube, Instagram en WhatsApp, tijdelijk te blokkeren; de maatregel leidde juist tot nog grotere verontwaardiging en verdere demonstraties.
Bij de protesten kwam de situatie uit de hand: het parlementsgebouw raakte in brand, straatgeweld kostte tientallen levens en uiteindelijk bood de premier zijn vertrek aan. Onder druk van de beweging en het maatschappelijk verzet is het verbod op sociale media inmiddels weer opgeheven, en is een 73-jarige interim-premier, Sushila Karki, aangesteld — een uitkomst die de jongeren voorlopig als een overwinning zien.
Aanjagers van de opstand zijn vooral jonge Nepalezen: 56 procent van de bevolking is onder de 30. Zij eisen onder meer meer transparantie over overheidsuitgaven, eerlijke procedures bij politieke benoemingen en een onafhankelijk instituut dat misbruik van macht kan onderzoeken. Studenten als Prashansa Subedi speelden een zichtbare rol in het formuleren van die eisen en in de organisatie van de protesten.
De gebeurtenissen vallen te plaatsen in een breder patroon van politieke onrust in Zuid-Azië: recente jaren toonden hoe sociale onvrede, vaak aangewakkerd via sociale media, ernstige politieke gevolgen kan hebben, zoals in Sri Lanka en Bangladesh. In Nepal speelt daarnaast een langdurig patroon van instabiliteit: sinds de afschaffing van de monarchie in 2008 duurde het tot 2015 voor er een definitieve grondwet kwam, en sindsdien wisselden regeringen elkaar herhaaldelijk af — vaak geleid door een klein aantal oudere leiders.
Voor veel jongeren is dit een kantelpunt. Emigratiecijfers — dagelijks zo’n 1.500 mensen vertrekken om in het buitenland te werken of te studeren — illustreren de onvrede over leefomstandigheden en toekomstperspectief. Of de recente machtswisseling daadwerkelijk leidt tot structurele hervormingen en meer politieke invloed voor nieuwe generaties, blijft voorlopig onzeker.