Wat wordt er in de psychologie bedoeld met synchroniciteit van Jung?

vrijdag, 16 mei 2025 (15:24) - In de Spiegel

In dit artikel:

De synchroniciteit is een concept van Carl Gustav Jung dat verwijst naar betekenisvolle toevalligheden zonder causaal verband, die toch diepgaande persoonlijke betekenis voor iemand kunnen hebben. Een typisch voorbeeld is het plotseling contact opnemen van een oude vriend aan wie je net dacht. Jung ontwikkelde deze theorie als aanvulling op het traditionele oorzaak-gevolgdenken, waarbij hij stelde dat sommige gebeurtenissen een symbolische of psychologische samenhang vertonen die niet via directe oorzaken te verklaren is. Deze gebeurtenissen resoneren vooral met iemands innerlijke belevingswereld, met name in periodes van crisis, verandering of spiritueel ontwaken.

Een kernaspect van synchroniciteit is het subjectieve bewustzijn van betekenis; wat voor de ene persoon significant is, kan voor een ander enkel toeval zijn. Jung koppelde dit aan het onbewuste, inclusief het collectief onbewuste en archetypen, en betrok zo spiritualiteit, dromen en symboliek bij zijn idee. Hij zag synchroniciteit als een uiting van onderlinge verbondenheid die tijd en ruimte overstijgt, waarbij de activering van archetypen en emotionele betrokkenheid van de persoon centraal staan.

Hoewel het concept moeilijk empirisch te bewijzen is en critici het als onmeetbaar bestempelen, heeft synchroniciteit invloed gehad op psychologie, filosofie en populaire cultuur. Voor Jung ging het niet om magie, maar om een alternatieve manier om orde en betekenis in de werkelijkheid te begrijpen, die recht doet aan menselijke ervaring buiten het domein van klassieke logica. Het concept sluit in zekere mate aan bij boeddhistische ideeën over onderlinge verbondenheid en het gebrek aan zelfstandige identiteit.