Wat proeven vogels?
In dit artikel:
Vogelbescherming publiceert eind november in het ledenblad Vogels 5 2025 een artikel over hoe vogels smaken waarnemen — en de voorbeelden tonen dat smaken sterk verschillen per soort. Belangrijk uitgangspunt: veel over smaakzin bij vogels is nog onontgonnen terrein.
Kolibries zoeken nectar niet alleen op vorm of hoeveelheid, maar ook op suikergehalte; ze geven de voorkeur aan zoetere bloemen. Hun smaakreceptoren zitten niet ver in de lange tong, maar in de bek zelf. Trekvogels als koperwieken en kramsvogels veroorzaken jaarlijks langs de kust spektakel door zich te goed te doen aan overrijpe duindoornbessen; door gisting raken ze tijdelijk ‘dronken’. In de winter herhaalt dit zich soms met achtergebleven appels.
Wadvogels zoals drieteenstrandlopers, bonte strandlopers, kanoeten en paarse strandlopers kunnen in labtests proeven waar wormen zich in slik bevinden en zoeken doelgericht in die plekken. Kleine tuinvogels laten gedrag zien op feeders: huismussen pikken bijvoorbeeld tarwegranen systematisch weg en verkiezen andere zaden; sijzen herkennen en selecteren graag hennepzaad op smaak en textuur.
Vogels mijden beschimmeld of rot voedsel: een in de winter opgevangen fuut at gezonde cichlidenvissen, maar weigerde voorntjes met een schimmelinfectie. Over het algemeen kunnen vogels onder meer aminozuren, vetzuren, suikers, kinine, calcium en zout waarnemen — maar roofvogels hebben een minder verfijnde smaakbeleving omdat zij hun prooi snel verslinden zonder veel selectief kauwgedrag. IJsvogels passen in dat plaatje: ze vangen, doden en slikken visjes vrijwel onverschillig door.
Eidereenden slikken schelpdieren heel door; de schelphuiden zijn smaakarm en worden mechanisch verbrijzeld in de sterke maag. Gieren ruiken aas van ver en geven de voorkeur aan vers kadaver; sterk bedorven vlees laten ze vaak liggen. Koekoeken eten juist harige, soms giftige rupsen die andere vogels vermijden — de haren blijven in de maag als braakbal, terwijl een beschermende slijmlaag op de maagwand schadelijke stoffen neutraliseert.
Kortom: smaak beïnvloedt voedselkeuze, voedselveiligheid en gedrag bij vogels sterk, maar er blijven veel vragen open over de fysiologie en ecologische gevolgen van smaakwaarneming bij verschillende vogelgroepen.