Wat GroenLinks-PvdA kan leren van Zohran Mamdani
In dit artikel:
Op de avond dat GroenLinks-PvdA vijf zetels verloor en Frans Timmermans zijn vertrek aankondigde, keek het campagneteam bewonderend naar wat Zohran Mamdani in New York had neergezet — maar men begreep niet waarom hij precies won. Mamdani, een 33‑jarige democratic socialist uit Queens, veroverde in juni 2025 verrassend de Democratische voorverkiezing voor het burgemeesterschap van New York. Zijn succes kwam niet alleen voort uit aantrekkelijke content, maar uit een gecoördineerde mix van organisatie, taalkeuze en strategische durf.
Wat Mamdani onderscheidde
- Massale grassroots: meer dan 50.000 vrijwilligers deden deur-aan‑deurwerk.
- Digitale integratie: TikTok, Instagram en Reddit waren centrale kanalen; ze koppelden online activisme aan offline mobilisatie.
- Bereik en nieuw electoraat: zeventig influencers met samen tientallen miljoenen volgers en, in de laatste twee weken, 37.000 nieuwe kiezers — vooral jongeren en kiezers van kleur.
- Duidelijke boodschap: kernboodschappen als betaalbaarheid werden herhaald en concreet ingevuld (bijv. gratis stadsbussen, een huurbevriezing, hoger minimumloon), waardoor kiezers precies wisten waarvoor hij stond.
Waar GroenLinks-PvdA faalde
Interne bronnen schetsen een campagne die amateuristisch en versnipperd opereerde. Cruciale punten:
- Onervaren leiding: de campagneleider had geen ervaring met verkiezingen op deze schaal; een half jaar voor de stembus werd een Belgische hoofd communicatie aangetrokken die meer bedreven bleek als debattrainer dan als strategisch campagnemanager.
- Foute mediakeuzes: veel middelen gingen naar platforms als Facebook, die weinig effect sorteerden onder jongere doelgroepen.
- Gebrek aan feedback en vernieuwing: fractieleden kregen weinig inbreng, jonge talenten hadden geen zichtbare rol in leidende posities en de lijsttrekkersverkiezing kende slechts één kandidaat (Timmermans), waardoor outsiders van meet af aan buiten spel waren.
- Vage taal en veel thema’s: het verkiezingsprogramma bevatte vijf ruime hoofdthema’s en woorden als ‘de basis’ en ‘sociale meerderheid’ die weinig houvast boden voor kiezers. Een eerder adviesrapport (‘Progressief en Verbindend’, 2021) waarschuwde al tegen bestuurlijke woordkruimels, maar werd grotendeels genegeerd.
Diepere oorzaken
De campagneproblemen zijn volgens betrokkenen symptoom van structurele zwakten:
- Een halve fusie: de vereniging van GroenLinks en PvdA voelt nog als twee partijen naast elkaar; de hybride naam weerspiegelt de identiteitscrisis.
- Historisch verleden: PvdA‑verleden in kabinet Rutte II — met bezuinigingen en het leenstelsel — blijft voor veel kiezers een smet, en maakt het moeilijk Timmermans als vernieuwer te verkopen.
- Cultuur: gebrek aan echte ruimte voor jong leiderschap en het vasthouden aan compromissen in plaats van polariserende, duidelijke standpunten.
Wat er moet gebeuren
Het artikel noemt drie noodzakelijke hervormingen:
1) Identiteit: één duidelijke partijidentiteit formuleren, breken met de schadelijke erfenissen uit het recente verleden.
2) Democratisering: leiderschap echt openstellen; echte interne competities en kansen voor outsiders en jongeren in strategische functies.
3) Professionaliteit: campagnevoeren behandelen als een vak — professionals aanstellen, een strakke strategie ontwikkelen, boodschappen testen bij echte kiezers en luisteren naar kritische adviescommissies.
Slotanalyse
Timmermans’ vertrek is geen oplossing voor de onderliggende problemen. Mamdani’s les is niet alleen dat social media goed moet worden ingezet, maar dat radicaal andere organisatievormen, heldere en eenvoudige politiek taalgebruik, en ruimte voor nieuwe stemmen bepalend zijn. GroenLinks‑PvdA staat voor een keuze: cosmetische wijzigingen of een diepgaande reorganisatie die zowel structuur als cultuur verandert. Als men echt wil leren van Mamdani, gaat het niet om kopiëren van tactieken, maar om het overnemen van principes: openheid, professionaliteit en het lef om scherp te spreken.