Wat gaat er veranderen in 2026?

In dit artikel:

Per 1 januari 2026 treden weer tientallen wets- en tariefwijzigingen in werking. Hieronder de belangrijkste veranderingen, gegroepeerd naar onderwerp en met vermelding van wie erdoor geraakt wordt en waarom ze zijn ingevoerd.

Belastingen en inkomens
- Btw: het lage tarief voor hotelovernachtingen stijgt van 9% naar 21%; kamperen met eigen tent/caravan blijft 9%. Een geplande btw-verhoging voor cultuur, sport en media werd door de Tweede Kamer tegengehouden, waardoor het kabinet op andere plekken opbrengsten zoekt.
- Belastingschijven: de schijfrenzen worden inflatieaangepast maar minder volledig dan gebruikelijk, waardoor inflatie sneller tot hogere belastingdruk kan leiden.
- Accijns: benzine +5,6 cent/l, diesel +3,6 cent/l, lpg +1,3 cent/l — deels bedoeld om geplande bezuinigingen in het openbaar vervoer af te wenden.
- Overdrachtsbelasting: voor aangekochte woningen die niet zelf bewoond worden (veelal beleggers) daalt het tarief van 10,4% naar 8%. Koop je zelf een huis, dan blijft het 2%; starters kunnen onder voorwaarden nog steeds vrijstelling hebben.
- Maximaal contant: winkels mogen vanaf nu geen contante betalingen van €3.000 of meer meer accepteren om witwassen tegen te gaan.

Werk, uitkeringen en pensioenen
- Minimumloon: het uurloon voor 21+-ers stijgt van €14,40 naar €14,71 bruto; hieraan gekoppeld gaan diverse uitkeringen omhoog (AOW, bijstand, WIA, Wajong). Voor AOW-alleenstaanden stijgt het nettobedrag bijvoorbeeld naar circa €1.558,15 per maand.
- Zelfstandigenaftrek: deze fiscale aftrek voor zzp’ers daalt verder, van €2.470 naar €1.200, een maatregel om het verschil met werknemers te verkleinen.
- Schijnzelfstandigen: werkgevers kunnen voortaan beboet worden door de Belastingdienst voor het onterecht inzetten van zzp’ers in schijnconstructies.
- Loonkostenvoordeel 56+: dit voordeel wordt geleidelijk afgeschaft (voor werknemers aangenomen vóór 1-1-2024 blijft het bestaan). Tegelijkertijd wordt het voordeel voor het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking blijvend en uitgebreid.
- Pensioenstelsel: de overgang naar het nieuwe stelsel gaat door; pensioenen worden meer afhankelijk van beursresultaten, met snellere stijgingen of dalingen bij goede of slechte beleggingsresultaten. Meer dan de helft van de deelnemers is al overgestapt; resterende fondsen volgen in 2027–2028.

Wonen en huren
- Huurverhogingen: vrije sectorwoningen mogen gemiddeld +4,4% omhoog (voor huur > €1.228,07); middenhuur tot +6,1% (tussen €932,93 en €1.228,07). Sociale huurwoningen mogen maximaal +4,1% en meestal pas vanaf 1 juli aangepast worden.
- Huurtoeslag: de regeling wordt verruimd — meer huurders (ook bij hogere huur) kunnen toeslag krijgen als inkomen/vermogen laag genoeg is. Jongeren vanaf 21 kunnen nu volledige toeslag krijgen (voorheen vanaf 23 jaar).

Consumentenkosten en mobiliteit
- Treinkaartjes NS: gemiddeld +6,5% in prijs; eerdere grote stijgingen worden gespreid over vier jaar nu de subsidie van de overheid stopt.
- Motorrijtuigenbelasting: stijgingen voor enkele voertuigcategorieën.
- Elektriciteit/gas: slimme of digitale meter wordt verplicht; weigeren is niet meer toegestaan (communicatiefunctie kan uit).

Zorg, gezondheid en milieu
- Basisverzekering: drie wijzigingen — meer mogelijkheden om vaker mee te doen aan stoppen-met-rokenprogramma’s; oefentherapie toegevoegd voor mensen met axiale spondyloartritis; huisartsbezoek en verkennend ggz-gesprek vallen niet langer onder het eigen risico.
- E-sigaretten/vapes: verkoop is voortaan beperkt tot tabaks- en vape-specialzaken; tankstations en gemakswinkels mogen nog gewone sigaretten verkopen tot respectievelijk 2030 en 2032.
- PMD-afval: extra verpakkingen mogen in de PMD-bak, zoals koffiecapsules (ongeladen), huishoudelijke spuitbussen en grote folies, vanwege verbeterde recycling.
- Waterbelasting: grootverbruikers betalen meer; de voordelige eerste afschrijvingsgrens daalt van 300 m3 per aansluiting naar 50.000 m3, waardoor vooral bedrijven meer bijdragen.

Handhaving, veiligheid en dierenwelzijn
- Georganiseerde misdaad: strengere straffen en hogere boetes; het wordt strafbaar om verborgen ruimtes in voertuigen te maken en misbruik van procedures (zoals het eindeloos aanvragen van nieuwe rechters om te vertragen) wordt bemoeilijkt.
- Kattenrassen: het houden van naaktkatten en vouwoorkatten wordt verboden vanwege erfelijke gezondheidsproblemen; reeds bestaande gechipte dieren mogen blijven maar mogen niet meer meedoen aan shows.
- Kinderopvang: ernstige incidenten moeten direct gemeld worden bij de GGD, zodat oorzaken beter in beeld komen.

Administratie, digitale diensten en internationale ontwikkelingen
- Crypto: houders van cryptomunten bij dienstverleners worden door die partijen aan de Belastingdienst gemeld; een EU-verplichtingenpakket zorgt voor uitwisseling van saldo- en transactiegegevens tussen lidstaten.
- Erfbelasting: termijn voor aangifte verlengd van 8 naar 20 maanden om nabestaanden meer ademruimte in de rouwperiode te geven.
- Digitaal contact: burgers en bedrijven hebben recht op digitaal contact met de overheid; aanvragen moeten elektronisch mogelijk zijn en ontvangstbevestigingen worden verplicht.
- Recreatief zeevissen: vanaf 10 januari geldt in EU-zoutwater registratieplicht voor vangsten van bepaalde vissoorten via de Rec-Fishing-app, inclusief vistuig, locatie en maat/gewicht.
- Internationaal: Bulgarije treedt op 1 januari toe tot de eurozone en vervangt de lev door de euro.

Rechtspraak en cultuurmakers
- Psychologen en psychiaters in strafzaken krijgen een vergoedingstijging van 9% en mogen meer uren declareren om achterstanden en vertragingen in strafzaken te verkleinen.
- Auteursrecht: makers (schrijvers, muzikanten, filmmakers) krijgen betere contractbescherming; exclusieve gebruiksrechten moeten schriftelijk vastgelegd worden en bij slecht gebruik kan een maker makkelijker het contract ontbinden. Makers mogen collectief onderhandelen over vergoedingen, ook richting streamingdiensten.

Deze wijzigingen raken vrijwel alle sectoren: van dagelijkse kosten (brandstof, treintickets, huur) en arbeidsvoorwaarden tot digitale dienstverlening, milieu en handhaving. Sommige maatregelen zijn bedoeld om inkomsten te compenseren nu andere plannen werden afgewezen door de Kamer; andere zijn bedoeld om gezondheid, dierenwelzijn en duurzaamheid te bevorderen of om administratieve processen te moderniseren.