Was Ruttes alarmistische speech 'oorlogshitserij' of niet?

In dit artikel:

Navo-secretaris-generaal Mark Rutte hield afgelopen donderdag in Berlijn een streng klinkende toespraak die door veel mensen als ongekend hard werd bestempeld. Communicatiespecialisten relativiseren die indruk: zij zien de toespraak vooral als doelgericht, feitelijk en bedoeld om urgentie te creëren voor meer steun en geld voor defensie.

Etienne Augé (Erasmus Universiteit), gespecialiseerd in propaganda en oorlogscommunicatie, noemt Ruttes boodschap logisch binnen zijn functie. Rutte selecteerde volgens Augé een uitleggende toon: niet het doembeeld schetsen, maar waarschuwen dat voorbereiden nodig is en dat men niet blind op de Amerikanen kan blijven vertrouwen. Omdat Rusland zich als agressor heeft gedragen, valt die analyse niet te spinnen; het zou pas propaganda zijn als Rutte zou overdrijven of met foute cijfers zou werken. Augé denkt dat andere Europese landen — meer gewend aan oorlogsdreiging — niet verrast zullen zijn, en benadrukt dat Rutte ook Nederlanders wil wakker schudden uit een illusie van veiligheid.

Hans de Bruijn (TU Delft) omschrijft de toespraak als realistisch en gelaagd: militair-politiek van aard en gericht op het verkrijgen van middelen. Hij legt de nadruk op Ruttes oproep tot een mentale omslag — afstand nemen van diepgewortelde aannames zoals dat democratie of economische verbondenheid automatisch veiligheid garanderen. De Bruijn wijst erop dat Rusland’s inval in Oekraïne die illusie al heeft doorbroken; Rutte waarschuwt bovendien dat landen als China ondanks economische banden Rusland kunnen steunen. De toespraak roept impliciet op om meer geld aan defensie uit te geven, ten koste van andere sectoren als zorg en onderwijs. Of dat als oorlogsretoriek telt, hangt volgens De Bruijn van politieke opvattingen af; hij zelf ziet het als legitieme waarschuwing gezien bestaande dreigingen.

Kort gezegd: Rutte voerde in Berlijn een stevige, feitgerichte aanval op het gemak waarmee veel westerse burgers en beleidsmakers hun veiligheid inschatten, met als doel meer draagvlak en financiering voor defensie. Deskundigen beoordelen de aanpak als strategisch en realistisch, niet als ongefundeerde propaganda.