Was Ruttes alarmistische speech oorlogshitserij of niet? 'Hij wil een gevoel van urgentie creëren'

In dit artikel:

De toespraak van Navo‑leider Mark Rutte in Berlijn vorige week schokte sommigen door zijn felle toon, maar communicatiespecialisten vinden die inschatting te zwaar. Etienne Augé (Erasmus Universiteit), gespecialiseerd in propaganda, stelt dat Rutte een glasheldere, realistische boodschap bracht: niet apocalyptische dreiging schetsen, maar oproepen tot voorbereiding en duidelijk maken dat Westerse veiligheid niet langer vanzelfsprekend is — impliciet ook een kanttekening bij het vertrouwen op Amerika. Volgens Augé gebruikte Rutte geen overdreven getallen of sensatie; zijn taal was rustig en uitleggend en bedoeld om steun en extra defensiebudgetten te verwerven.

Hans de Bruijn (TU Delft) ziet de rede als meerlagig: politiek en militair van aard, met als doel urgentie te creëren en een mentaliteitsverandering af te dwingen. Rutte benadrukte dat westerse opvattingen — dat democratie automatisch zegeviert of dat economische verwevenheid veiligheid garandeert — herzien moeten worden, vooral nu Rusland agressief handelt en landen als China geopolitiek andere belangen kunnen hebben. De Bruijn merkt ook het morele frame op: Rutte herhaalde dat kwaad bestaat en dat we ons niet moeten laten misleiden door comfort of vanzelfsprekendheid.

Beide deskundigen concluderen dat Ruttes aanpak eerder effectief en realistisch is dan oorlogszuchtig: het is een strategische poging om publieke en politieke steun voor extra defensie-inspanningen te mobiliseren, ook al betekent dat mogelijk geld vrijmaken ten koste van zorg en onderwijs. Of de taal als oorlogsretoriek wordt ervaren, hangt volgens hen vooral van iemands politieke perspectief; gezien de actuele dreiging vinden zij de waarschuwing passend en verdedigbaar.