Wantrouw mensen onder vuur die zelf 'het ware verhaal' vertellen
In dit artikel:
Twintig jaar geleden verloor de auteur een scoop toen een gewraakte ondernemer vlak vóór publicatie in De Telegraaf een groot, kritiekloos interview plaatste en daarmee het debat naar zijn hand zette. Die ervaring staat model voor wat onlangs gebeurde rond profvoetballer Redouan El Yaakoubi. Follow the Money en het televisieprogramma BOOS deden de afgelopen maanden onderzoek naar mogelijke zelfverrijking via de door hem opgerichte stichting Durf te Dromen, bedoeld voor kinderen uit achterstandswijken. El Yaakoubi weigerde inhoudelijk te reageren op kritische vragen en koos er vervolgens voor zijn versie publiekelijk te brengen: een bijna drie kwartier durende YouTube-video getiteld “BLIJ”, waarin hij de journalisten beschuldigt van manipulatie.
De respons in het publiek was verdeeld: enkele volgers namen zijn verklaring klakkeloos aan, anderen bekritiseerden het gebrek aan inhoudelijke weerlegging en het aannemen van een slachtofferrol. Bij Follow the Money leidde dit tot frustratie omdat journalisten het liefst een zorgvuldig, evenwichtig verhaal willen maken en dat het meest lukt wanneer betrokkenen meewerken.
Commentatoren, onder wie NRC-columnist Bas Heijne, zien in zulke reacties een gevaarlijke strategie die overeenkomt met het psychologische patroon DARVO (Deny, Attack, Reverse Victim and Offender): de dader presenteert zich als slachtoffer en valt de media aan. De hoofdredactie vraagt zich af of het publiek hier werkelijk in trapt en waarschuwt dat het publiceren van een eigen narratief op sociale media vaak niet overtuigt maar juist extra aandacht en kritische reflectie kan oproepen.
Kortom: het fenomeen dat onderzochte personen hun verhaal via eigen kanalen vóór of in plaats van journalisten de wereld in sturen, vormt een uitdaging voor onderzoeksjournalistiek. Samenwerking blijft cruciaal voor evenwichtige verslaggeving; weigering tot gesprek en de daaropvolgende eigen PR-acties vervormen het publieke debat en kunnen averechts werken.