Waarom vogels baat hebben bij een donkere nacht

In dit artikel:

Op 25 oktober — de laatste zaterdag van deze maand — vindt de 21e Nacht van de Nacht plaats, een actiedag in Nederland (een van de meest verlichte landen ter wereld) om het belang van donkerte voor de natuur te benadrukken. Niet alleen bespaart minder verlichting energie en geld, het is ook belangrijk voor vogels en andere dieren.

Een omvangrijke Amerikaanse studie uit 2024, gebaseerd op meer dan zestig miljoen waarnemingen, laat zien dat kunstlicht ‘s nachts vogels langer wakker houdt en hun zangpatronen verandert. Daarnaast zijn al langer bekende negatieve effecten duidelijk: trekvogels raken door felle kantoorlampen of offshoreverlichting gedesoriënteerd, vliegen tegen verlichte objecten of raken uitgeput doordat ze eromheen cirkelen. Kunstlicht kan migratie-timing verstoren — vogels die in verlichte gebieden overwinteren, vertrekken soms te vroeg en hebben daardoor een lagere overlevingskans.

Ook voedselketens lijden: bosmuizen verschijnen minder in verlichte gebieden, waardoor uilen en andere muizeneters minder jachtgrond hebben en hun leefgebied krimpt. Gelukkig groeit het bewustzijn: bedrijven en gemeenten bekijken verlichting kritisch, en er zijn eenvoudige maatregelen voor particulieren — lampen in zolders, schuren en tuinen uitdoen, afgeschermde armaturen gebruiken en zachte tuinverlichting die niet omhoog schijnt. Door verlichting vaker uit te zetten en goed te richten, verbeteren we de leefomstandigheden van vogels en andere soorten én besparen we energie.