Waarom links zoveel terrein verliest: 'GL/PvdA heeft last van de groenlinksificatie van de achterban'
In dit artikel:
GroenLinks en de PvdA boeken verlies doordat ze het contact met traditionele volkswijken zien wegvallen; de SP zakt nog verder weg. Na een reeks verkiezingsnederlagen en interne ruzies worstelt links in Nederland met een krimpende achterban en een onduidelijke koers, waardoor veel kiezers met een sociaaleconomische focus hun heil elders zoeken.
Belangrijkste oorzaken: politici en partijprofielen die in steeds meer steden als middenklasse of ‘stedelijk progressief’ worden gezien, waardoor thema’s die leven in arbeiders- en volksbuurten — betaalbaar wonen, vaste banen, veiligheid en lokale voorzieningen — minder centraal staan. Interne verdeeldheid binnen partijen maakt het lastiger om eenduidige boodschappen te formuleren en lokaal zichtbaar te zijn. Bovendien hebben maatschappelijke verschuivingen zoals gentrificatie, het einde van traditionele industrie en de opkomst van andere politieke opties geleid tot een verandering in wie er in die wijken woont en stemt.
Gevolgen en uitdagingen: het verlies van wortels in volksbuurten ondermijnt niet alleen electorale steun, maar ook de legitimiteit van links als verdediger van sociale gelijkheid. Zonder herstel van dat draagvlak lopen links-populistische en rechtse partijen de kans om die kiezers te winnen door te benadrukken wat mensen direct raakt.
Hoe links dat kan repareren: meer inzet op lokale aanwezigheid (wijkkantoren, luisterrondes), kandidaten met wortels in de buurten, concrete voorstellen voor betaalbare woningen, zekerheid op de arbeidsmarkt en veiligheid, en heldere communicatie over hoe klimaat- en sociale thema’s hand in hand gaan. Ook samenwerking tussen progressieve partijen en een consequente, praktijkgerichte retoriek kunnen helpen het vertrouwen terug te winnen.
Kortom: de linkse krimp is geen puur electorale pech maar het resultaat van vervreemding van de volksbuurten en interne kwetsbaarheden. Herstellen vereist zowel inhoudelijke heroriëntatie op materiële zorgen als een hernieuwde, zichtbare verankering in lokale gemeenschappen.