Waarom Koolmees kiest voor 'tussenstap' met D66 en CDA - en VVD buitenspel zet

In dit artikel:

D66 en CDA krijgen de komende drie weken de leiding over de kabinetsformatie. Tijdens een debat in de Tweede Kamer zei verkenner Wouter Koolmees dat hij bewust geen extra partijen aan tafel heeft gezet omdat dat volgens hem tot mislukking zou leiden. Drie kernobservaties uit die uitspraak:

- Praktische keuze: door het aantal deelnemende partijen te beperken wil Koolmees de onderhandelingen beheersbaar houden en besluitvorming versnellen. In complexe formaties kan een kleiner aantal gesprekspartners schaarse concessies makkelijker maken en blokkades voorkomen.

- Democratische spanning: het uitsluiten van partijen vergroot het risico op gevoelens van onbehagen en politieke uitsluiting. Partijen die niet zijn uitgenodigd kunnen zich gemarginaliseerd voelen en met publieke kritiek of obstructie reageren, wat later steun voor het akkoord kan ondermijnen.

- Strategische boodschap: de stap suggereert een voorkeur voor een bestuurlijke, mogelijk centrumpolitieke combinatie in plaats van een brede multi-partijconstructie. Dat beïnvloedt de verhoudingen in de Kamer en zet anderen onder druk om ofwel achteraf aan te haken of principieel afstand te houden.

Kortom: Koolmees’ openheid over zijn werkmethode onderstreept de afweging tussen slagvaardigheid en representativiteit die formaties in Nederland kenmerkt. Of die keuze uiteindelijk tot een stabiel en breed gedragen kabinet leidt, hangt af van hoe D66 en CDA de komende weken omgaan met achterbanverwachtingen en de steun van partijen buiten de onderhandelingstafel.