Waarom je naar Parijs moet voor de expo van de Belgisch-Nigeriaanse kunstenaar Otobong Nkanga
In dit artikel:
Otobong Nkanga (51), Belgische-Nigeriaanse kunstenaar, presenteert in het Musée d'Art Moderne in Parijs de tentoonstelling I dreamt of you in colours — een persoonlijke maar urgente verbeelding van koloniale roofbouw, uitbuiting en het herstel dat daarop volgt. Haar werk — tapijten, keramiek, glas, video, performances, poëzie en zelfs stukken zeep — combineert verbluffende esthetiek met een scherpe politieke boodschap: we moeten de verbinding met ons lichaam, met elkaar en met de aarde herstellen.
Nkanga groeide op tussen Nigeria en Parijs, verbleef een tijd in Ife (hart van de Yoruba-cultuur), studeerde aan de Académie des Beaux-Arts en de Rijksakademie en woont sinds 2007 in Antwerpen. Haar carrière kende obstakels — gebrek aan vrouwelijke rolmodellen, verkeerde naamuitspraak en dubbele bewijzen als zwarte vrouw — maar ze klom naar de internationale kunsttop: solo’s en opdrachten van M HKA, Documenta, tal van biënnales en onlangs een grote installatie voor het MoMA. Ze won prijzen als de Nasher Prize for Sculpture en eerder een Ultima.
Centraal in de tentoonstelling staat het idee dat esthetiek niet afleidt maar juist aanspreekt: prachtige tapijten en geurige installaties nodigen uit om te kijken, te ruiken en aan te raken, terwijl ze verhalen van uitbuiting en ecologische plundering weven. In de tapijtenreeks Abyss, Midnight, Twilight, Sunlight (2021) ziet de bezoeker bijvoorbeeld mechanische armen op de oceaanbodem — een beeld dat suggereert dat mensen, zelfs na de dood, in grondstoffen en mineralen opgaan en onderdeel blijven van extractieve systemen. Die gedachte wordt expliciet verwoord in een citaat van Nkanga, waarin zij de voortdurende kapitalisering van lichamen zelfs na de dood aan de kaak stelt: "Oh my God, you never rest even in death."
Nkanga grijpt terug op inheemse rituelen en kleding — denk aan haar bewerking van het Ibibio-ritueel The Fattening House en aan verwijzingen naar Velázquez’ Meninas — om te laten zien hoe koloniale invloeden diep in identiteit en dagelijks leven ingrepen. Kleuren en textieltechnieken verwijzen naar haar batik-achtergrond en naar een andere manier van denken over lichaam en aarde: niet losgekoppeld, maar als energiestromen tussen bovengronds en ondergronds, tussen mens en planeet.
Naast kritische ontleding pleit haar oeuvre voor heling en regeneratie. Ze werkt met medicinale kruiden, oliën en handgeweven objecten die een zintuiglijke ruimte creëren waarin herstel voorstelbaar wordt. Het gebruik van alledaagse materialen — van zeep tot glas en hout — illustreert haar overtuiging dat kunst instrumenten kan bieden om verstoorde orden te herijken.
Praktisch: I dreamt of you in colours is te zien in het Musée d'Art Moderne de Paris (11 Avenue du Président Wilson, 75116 Parijs). De tentoonstelling biedt zowel een esthetische ervaring als een morele confrontatie met de erfenissen van kolonialisme en de mogelijkheden voor herstel.