Waarom is er een vrouwenkampioenschap schaken?

In dit artikel:

Ernstige vraagtekens bij het nut van een apart NK voor vrouwen staan centraal in Hans Ree’s column. Formeel is er één “open” kampioenschap waar iedereen aan mee kan doen — in de praktijk vrijwel alleen mannen — en daarnaast een apart vrouwenkampioenschap. Op club- en schoolschaak zouden gescheiden toernooien onzinnig en achterhaald zijn; vrouwen spelen daar gewoon met mannen. Waarom bestaan die vrouwenwedstrijden dan wel op nationaal en internationaal topniveau? Voor Ree is het genoeg dat veel vrouwen er plezier aan beleven, maar er circuleren ook subtielere en minder politieke argumenten, waaronder het fluisteren dat vrouwen gemiddeld minder sterk zouden zijn en daarom eigen categorieën nodig hebben.

Ree haalt een NRC-interview met Marian Donner aan, waarin zij aanvankelijk haar kritische afstand tot haar grote, provocerende vader wilde markeren maar uiteindelijk dichter bij zijn punt uitkwam. Een kleine anekdote over een goedkoop hotelbonnetje uit 2015 illustreert hoezeer de schaakwereld toen anders aanvoelde.

Als tegenwicht beschrijft Ree de Open FIDE Grand Swiss in Samarkand (halve toernooidag, na zes van elf ronden). Slechts twee vrouwen doen mee: de Russische Alexandra Gorjatsjkina en de Indiase Divya Deshmukh (19). Beide speelsters kunnen zich veroorloven de vrouwenroute te negeren: ze hebben zich al op andere manieren geplaatst voor het vrouwenkandidatentoernooi van 2026. Gorjatsjkina ziet partijen tegen mannen als waardevolle training voor haar optredens in vrouwentoernooien, een pragmatische blik die illustreert dat de keus voor welk circuit te spelen vaak tactisch is.

Toernooistand na zes ronden: Anish Giri staat met 4,5 uit 6 op een gedeelde tweede plek, een half punt achter leider Parham Maghsoodloo; Jorden van Foreest volgt met 4 uit 6. Divya kreeg in ronde vier de eer voor haar zege op de Afrikaanse sterkhouder Bassem Amin — een partij met een fraai slot — terwijl velen die dag vooral onder de indruk waren van de veertienjarige Turk Erdogmus en zijn spectaculaire dame-offer.

Kortom: vrouwenwedstrijden blijven bestaan uit combinatie van plezier, praktische prikkels (prijs- en kwalificatiemogelijkheden) en historische dynamiek. Tegelijk tonen toernooien als de Grand Swiss dat sterke vrouwelijke spelers moeiteloos in het “open” circuit kunnen meedraaien als ze dat willen.