Waarom heeft ineens iedereen het over de hypotheekrenteaftrek?
In dit artikel:
De hypotheekrenteaftrek is opeens een centraal verkiezingsthema voor 29 oktober, vooral omdat partijen zoals het CDA hun gezichtspunt hebben gewijzigd en omdat uitvoeringsproblemen aan het licht kwamen. Het CDA zet het afbouwen van de aftrek bovenaan zijn programma; de partij noemt de regeling onhoudbaar en onrechtvaardig richting jongeren.
De praktische aanleiding is een rapport van het ministerie van Financiën (vermeld als vorig jaar) dat aangeeft dat de Belastingdienst de administratieve uitvoering van de dertigjaarstermijn niet meer kan garanderen. Sinds 2001 geldt dat rente maximaal dertig jaar aftrekbaar is, maar door verhogingen, gedeeltelijke aflossingen, de bijleenregeling uit 2004, echtscheidingen en wisselende hypotheken is niet vast te stellen wanneer precies 360 maanden voorbij zijn. Banken en fiscus hebben niet de benodigde gegevens bijgehouden.
Er is één houvast: vanaf 2013 gelden strengere regels waarbij nieuwe hypotheken verplicht moeten worden afgelost, waardoor wél is vast te stellen dat in 2043 alle hypotheken van vóór 2013 de dertig jaar hebben bereikt. Dan kan de aftrek voor die groep in één keer vervallen zonder dat de Belastingdienst per dossier bewijs hoeft te leveren.
Financieel zijn er keuzes: de huidige verlenging van de aftrek kost circa 1 miljard euro en bevoordeelt vooral oudere huiseigenaren; een alternatief om de aftrek te verlengen én over twintig jaar geleidelijk af te bouwen zou de extra kosten terugbrengen tot ongeveer 400 miljoen. Snelere afbouw (achtereenvolgens 8–12 jaar, zoals GroenLinks–PvdA voorstelt) verkleint het voordeel voor oude hypotheken nog meer, maar vraagt een regeling voor mensen die vanaf 2013 kochten.
Kortom: de kwestie is actueel door een combinatie van politieke koerswijziging en uitvoeringsproblemen bij de Belastingdienst. Een geleidelijke afbouw wordt voorgesteld om de schade voor oudere huiseigenaren te beperken, terwijl het systeem tegelijk eerlijker voor jongere generaties gemaakt moet worden. Opvallend is dat in Nederland minder dan 20% van de eigen woningen hypotheekvrij is — het laagste percentage in de EU — wat de discussie over verplichte aflossing voedt.