Waarom Ajax in tijden van crisis terugvalt op namen uit het succesvolle verleden
In dit artikel:
Ajax verkeert opnieuw in crisis, en supporters en media grijpen daarbij terug op namen uit het meest succesvolle recent verleden: Erik ten Hag als trainer en Marc Overmars als technisch baas. Beide worden genoemd als mogelijke reddingsboeien, maar hebben vooralsnog bedankt. Overmars bevestigde dat hij is benaderd en zei in De Telegraaf: "Voor mij is het klaar." Hij blijft naar eigen zeggen zijn contract bij Antwerp uitdienen. Ten Hag weigert voorlopig ook terug te keren vanwege de onzekerheden rond de club.
De verwijzing naar Ten Hag en Overmars hangt samen met het memorabele seizoen 2018/2019, toen Ajax met veel eigen jeugd en slimme aankopen (onder anderen Dusan Tadic, Daley Blind, Hakim Ziyech, Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt) de halve finale van de Champions League bereikte en grootse zeges boekte tegen Real Madrid en Juventus. Die herinneringen klinken nog steeds in de Johan Cruijff Arena: namen uit dat elftal worden regelmatig meegezongen en waren zelfs onderwerp in de laatste transferperiode — al kwamen oudgedienden niet terug, behalve Kasper Dolberg.
Onderzoekers waarschuwen dat deze terugblik deels nostalgie is: een emotionele wens om de positieve elementen van het verleden te herstellen. Emeritushoogleraar Ad Vingerhoets zegt dat het verlangen naar vroeger vaak samenhangt met conservatisme en een beperkte bereidheid tot vernieuwing; in crisissituaties zoeken fans wanhopig naar houvast, maar dat biedt geen garantie voor succes. Hij benadrukt ook dat leren van het verleden makkelijker is op individueel niveau dan binnen een complexe groepsdynamiek. Anouk Smeekes van de Universiteit Utrecht merkt op dat nostalgie de minder fraaie kanten wegpoetst — iets om rekening mee te houden bij het idealiseren van een clubverleden.
Die gewaardeerde periode kent ook schaduwkanten: Overmars werd destijds weggestuurd vanwege grensoverschrijdend gedrag, en slachtoffers zijn nog altijd werkzaam bij Ajax. Ten Hag kon zijn Ajax-formule niet reproduceren bij Manchester United en werd bij Bayer Leverkusen snel ontslagen. Kortom: het romantische beeld van vroeger geeft houvast, maar verbergt problemen en is geen duidelijk recept voor het oplossen van de huidige malaise.