Waarom 95% van AI-pilots mislukt (en hoe jij wél slaagt)
In dit artikel:
MITs onderzoeksrapport The GenAI Divide: State of AI in Business 2025 stelt dat 95% van alle generatieve AI‑pilots geen meetbaar rendement oplevert; slechts ongeveer 1 op de 20 projecten levert concrete winstverbetering. Dit cijfer verscheen recent en zorgde zelfs voor koersdalingen bij techaandelen zoals Nvidia en Palantir. De conclusie luidt niet dat de modellen slecht zijn, maar dat implementatie binnen organisaties faalt: pilots blijven vaak eilandjes zonder P&L‑impact.
Vergelijkbaar met startups: veel experimenten mislukken, maar een kleine groep succesgevallen kan markten radicaal veranderen (denk aan voorbeelden als Airbnb, OpenAI of Uber). Daarom is het risico van veel mislukte pilots verdedigbaar, mits je de aanpak goed organiseert: de paar winnaars compenseren de verliezen en kunnen strategische voorsprong geven.
MIT identificeerde vier praktische succesfactoren:
- Koppel altijd aan businessdoelen: start alleen met een pilot als die één duidelijke, meetbare KPI heeft (bijv. doorlooptijd sales −20% of supporttickets −15%), met één eigenaar en een evaluatiemoment binnen enkele maanden.
- Werk met een portfolio van kleine experimenten in plaats van één enkele gok: begin meerdere pilots, stel stoppunten vast en schaal alleen projecten die aantoonbaar werken.
- Integreer AI in dagelijkse workflows: losse tools leveren weinig op; echte waarde ontstaat als AI onderdeel wordt van processen en standaardtools (bijv. automatische categorisatie in CRM of integratie van schrijfhulp in CMS).
- Denk en stuur als een investeerder: stel een jaarraming voor pilotbudgetten, eis snelle meetbare output (bijv. binnen 30 dagen) en heralloceer middelen naar de projecten met duidelijke tijds‑, omzet‑ of kwaliteitswinst.
Daarnaast noemt het rapport drie randvoorwaarden: een organisatie‑mindset die falen accepteert en snel stopt waar nodig; zicht op ‘shadow AI’ (informele tools die medewerkers al gebruiken) en deze experimenten formaliseren; en een opschalingsplan zodat succesvolle pilots niet in een eilandje blijven maar breed worden uitgerold.
Kortom: AI‑projecten stranden niet vanwege de technologie, maar door gebrek aan businesskoppeling, integratie en discipline. Organisaties die AI zien als strategische hefboom — met heldere KPI’s, een portfolio‑benadering, integratie in workflows en strakke investeringsdiscipline — vergroten sterk hun kansen om bij de kleine groep winnaars te horen. Begin met het in kaart brengen van huidige informele AI‑gebruikers, stel stoppunten en schaalplannen vast, en maak succes meetbaar vanaf dag één.