NU+ | Experts over Gaza-akkoord: 'Gejubel van wereldleiders is te voorbarig'
In dit artikel:
Vreugde alom na het voorlopige akkoord over de oorlog in Gaza: in Israël vieren vooral families van gijzelaars en in Gaza veel mensen de tijdelijke staakt-het-vuren omdat het doden stopt en er mogelijk snel vrijlatingen volgen. Universitair hoofddocent Erella Grassiani en promovendus Omar Dweik zien directe verlichting: families hopen binnen dagen geliefden terug te krijgen en “dat er voorlopig geen bommen lijken te vallen, is al een stap vooruit”, aldus Dweik.
Toch temperen vier door NU.nl geraadpleegde experts het optimisme. Hoogleraren Alette Smeulers en Marcel Brus en de eerder genoemde onderzoekers benadrukken dat het akkoord op korte termijn belangrijk winst brengt — vooral het stoppen van geweld en de verwachte vrijlating van gijzelaars en gevangenen — maar dat het geen volledig vredesplan is. Cruciale kwesties blijven onopgelost: trekt het Israëlische leger zich terug, legt Hamas de wapens daadwerkelijk neer, en wat verandert er in de machtsverhoudingen in Gaza? Ook de Westelijke Jordaanoever werd in het akkoord vrijwel buiten beschouwing gelaten.
De haalbaarheid van duurzame rust hangt volgens de deskundigen vooral af van garanties. Als wapenneerlegging de voorwaarde is voor Israël om te stoppen, blijft het risico bestaan dat de oorlog later wordt voortgezet, omdat Hamas veel van zijn onderhandelingspositie zou inleveren. Daarom zijn toezeggingen van de VS en andere bemiddelaars van groot belang. Dweik wijst erop dat politieke druk — onder meer vanuit de VS en motieven rondom Israëls internationale imago — een rol speelt in de onderhandelingen.
Interne Israëlische politiek schaadt de kans op blijvende vrede: premier Benjamin Netanyahu zit in een lastige positie vanwege zijn strafzaak en een extreemrechtse coalitie die weinig interesse in echte concessies heeft. Historische voorbeelden zoals de Oslo-akkoorden tonen volgens Brus dat zelfs concrete afspraken geen garantie voor langdurige vrede bieden.
De experts benadrukken ook dat humanitaire hulp alleen niet volstaat. Gaza is grotendeels verwoest, de bevolking is massaal getraumatiseerd en onderdrukking en vernedering vormen volgens Smeulers een voedingsbodem voor radicalisering. Alleen wanneer onderliggende problemen — erkenning en politieke rechten voor Palestijnen, einde aan systematische onderdrukking — worden aangepakt, kan tijdelijke wapenstilstand zich eventueel ontwikkelen tot blijvende stabiliteit. President Trump noemde het akkoord “het begin van een langdurige vrede”, maar deskundigen waarschuwen dat zulke uitspraken voorbarig zijn zolang essentiële details en borgingen ontbreken.