NU+ | Verkiezingscampagne barst los, stoelendans rond CDA
In dit artikel:
De campagne heeft de parlementaire routine in Den Haag ingehaald: waar in augustus nog werd gefantaseerd over een kabinet vóór Kerst, overheerst nu de verkiezingsstrijd in de eerste week na het zomerreces. In de peilingen staat de PVV van Geert Wilders voorop, maar veel partijen (waaronder VVD, CDA en GL-PvdA) hebben Wilders op voorhand uitgesloten. Daardoor komen vooral VVD, CDA en GL-PvdA in beeld als mogelijke formateurs of ‘kingmakers’.
De VVD worstelt intern met de aanloop naar de campagne. Demissionair minister Vincent Karremans erkende op tv dat de partij een moeizame zomer had en moest uitleggen waarom Dilan Yesilgöz als lijsttrekker kan aanblijven. Yesilgöz kampt met een imagoprobleem; een rel rond een opmerking over zanger Douwe Bob blijft aan haar kleven en uit peilingen en onderzoek van Ipsos/I&O blijkt dat potentiële VVD-stemmers eerder naar CDA of JA21 overstappen, veelal niet om inhoudelijke, maar om persoonlijke redenen richting de lijsttrekker. Dat vertaalt zich in dalende waarderingscijfers, iets waar ex-VVD’ers als Klaas Dijkhoff op wezen.
Om de aandacht te verleggen hanteert de VVD een offensieve campagnehouding. Yesilgöz zei op RTL dat samenwerking met GL-PvdA “niet gaat werken”, een duidelijke afstandname die meteen reactie opriep van GL-PvdA-leider Frans Timmermans, die de VVD beschuldigde het spoor bijster te zijn en pleitte voor samenwerking en oplossingen in plaats van verkettering. Binnen het Binnenhof valt bovendien op dat Timmermans en Yesilgöz ook persoonlijk weinig gemeen lijken te hebben.
De VVD probeert de kwestie te peggelen op een klassieke links-rechtsdeling en ziet het CDA, onder leiding van Henri Bontenbal, als cruciale sleutelspeler die naar rechts getrokken zou kunnen worden. Karremans karakteriseerde Bontenbal als een ‘linkse CDA’er’ die veel nadruk legt op fatsoen, terwijl Bontenbal zelf juist oproept tot rust en samenwerking: “Laat elkaar nou even heel,” zei hij buiten de plenaire zaal, wijzend op de ruwe toon in de Kamer.
Kortom: de formatievooruitzichten worden nu al bepaald door peilingen en leiderschapsbeeldvorming. De PVV loopt voorop maar is politiek geïsoleerd; de VVD zoekt naar herstel van imago en leiderschapsvertrouwen; het CDA positioneert zich als mogelijk beslissende partner, terwijl GL-PvdA zich afzet tegen samenwerking met de liberalen. De manier waarop kiezers naar personen kijken lijkt cruciaaler geworden dan inhoudelijke koersverschillen.