VS vallen vermeende drugsboot aan in internationale wateren - mag dat zomaar?
In dit artikel:
De Amerikaanse aanslag op een klein vaartuig met elf vermeende Venezolaanse drugssmokkelaars is door minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio gepresenteerd als het begin van bredere militaire acties tegen drugskartels. Volgens experts en juristen ontbreekt er echter elke wettelijke basis voor zo’n aanval in internationale wateren.
Bewijs voor drugs aan boord is beperkt tot een korrelig zwart-witfilmpje, dat president Trump dinsdag op sociale media plaatste. Daarop is alleen een bootje met mensen te zien; geen lading. Pentagon-medewerkers spraken anoniem hun zorg uit over de onduidelijke verhaallijn rond de operatie. Vertegenwoordigers van de regering, waaronder defensieminister Pete Hegseth, stelden dat men ‘wist wat er in die boot zat’, maar leverden geen concreet bewijs.
Juridisch gezien druist de aanval tegen internationale regels. Het VN-zeerechtverdrag schrijft voor dat schepen op volle zee niet zonder meer mogen worden aangevallen; uitzonderingen bestaan alleen in specifieke gevallen zoals een achtervolging die in territoriale wateren begon. De Verenigde Staten hebben het verdrag niet geratificeerd, maar hun marine handhaafde doorgaans de geest ervan: verdachte schepen onderscheppen zonder geweld, opvarenden aan land brengen en lading in beslag nemen voor onderzoek. Strafrechtelijke en opsporingsprocedures horen de normale weg te volgen.
De regering-Trump heeft verschillende Latijns-Amerikaanse criminele groeperingen, waaronder Tren de Aragua, als internationale terroristische organisaties bestempeld. Rubio en anderen hebben die classificatie aangehaald als rechtvaardiging voor militair ingrijpen. Juridisch klopt dat niet: een terrorismelabel maakt vooral economische sancties en strafrechtelijke maatregelen mogelijk. Voor grootschalig militair geweld is een speciale goedkeuring van het Amerikaanse Congres nodig, zoals bij de autorisatie tegen Al Qaida en de Taliban in 2001.
Wat betreft Venezuela zelf: het land is weinig producent van cocaïne, maar wel een belangrijke doorvoerrout e naar de Verenigde Staten en Europa dankzij armoede, corruptie en veel havens. Hoewel de administratie Tren de Aragua afschildert als spil in Venezolaanse drugsstromen en als nauwe bondgenoot van Nicolás Maduro, concludeert de denktank Insight Crime na twee jaar onderzoek dat het kartel meer actief is in afpersing en mensensmokkel dan in grootschalige drugsproductie of -handel.
De recente escalatie past in een breder patroon: vorige maand stuurde Trump oorlogsschepen en militairen naar de Caribische Zee als dreiging richting Maduro. De lucht- of drone-aanval op het bootje lijkt een volgende stap. Analisten zien een rol voor Rubio en zijn netwerk bij het op de voorgrond schuiven van Venezuela als doelwit; Rubio heeft nauwe banden met de Venezolaanse oppositieleider Juan Guaidó. Voormalig Biden-adviseur Juan Gonzalez waarschuwde in The Guardian dat die invloed de VS mogelijk kan verstrikken in een direct militair conflict met het Venezolaanse regime.
Kortom: de militaire actie tegen het vermoedelijke smokkelbootje heeft tot nu toe geen openbaar spoor van drugs bewijs geleverd en botst met internationaal recht. Juridische en politieke experts waarschuwen dat verdere escalatie zonder Congresautoriteit en duidelijke intelligence-rond de lading en bestemming van schepen risico’s en juridische problemen met zich meebrengt.