VS: EU verlamt economie, vrijheid en soevereiniteit van Europa
In dit artikel:
Op 5 december 2025 publiceerde het Witte Huis de jaarlijkse National Security Strategy (NSS), ondertekend door president Donald Trump. In die strategie neemt de Amerikaanse regering expliciet stelling tegen de Europese Unie en schetst zij een somber beeld van de economische en politieke ontwikkeling van continentaal Europa sinds de jaren negentig.
Wat: De NSS beschouwt Europa als economisch terreinwinnaar verloren: het aandeel van continentaal Europa in het wereld-Bbp zou zijn gedaald van ongeveer 25 procent in 1990 naar circa 14 procent in 2025. Die achteruitgang schrijft de Amerikaanse analyse niet alleen toe aan globalisering, maar vooral aan institutionele factoren binnen de EU: overvloedige nationale en supranationale regelgeving, verstikkende marktregels en beleidsstructuren die innovatie en ondernemerschap remmen. De tekst verwijst naar onderzoeken — onder meer van The Economist en ondersteunende IMF-cijfers — om die economische beoordeling te onderbouwen.
Daarnaast waarschuwt de strategie voor een bredere beschavings- en identiteitscrisis in Europa: massamigratie die sociale samenhang aantast, aantastingen van burgerlijke vrijheden, censuur en beperkingen op politieke oppositie, dalende geboortecijfers en een groeiend vervreemdingseffect tussen burger en politieke elite. De NSS betoogt dat supranationale instituties nationale soevereiniteit en democratische besluitvorming uithollen, en voorspelt dat veel Europese landen binnen twee decennia onherkenbaar kunnen veranderen en daardoor minder betrouwbare bondgenoten van de VS zullen worden.
Waarom: De Amerikaanse doelstelling is duidelijk: Europa moet voor de VS strategisch relevant en stabiel blijven, maar dat verlangt volgens Washington dat Europese landen terugkeren naar sterker zelfstandige, soevereine staten. De NSS pleit voor minder macht voor Brussel, meer nationale zeggenschap over defensie, migratie, economie en cultuur, en ziet politiek-patriottische bewegingen in sommige lidstaten als potentiële motor van die heroriëntatie. Verder benadrukt het document dat NAVO-bondgenoten hogere defensie-uitgaven moeten doen — een door Trump gepropageerde norm van 5 procent van het bbp wordt genoemd als nieuwe standaard.
Reacties en mogelijke gevolgen: De Europese Commissie reageerde relatief kalm en wees op het belang van de VS als grootste handelspartner. Politieke leiders en waarnemers waren veel harder: ex-premier Carl Bildt en andere Europese commentatoren veroordeelden de toon en inhoud, die volgens hen extreemrechts getint en provocerend is. De NSS kan de trans-Atlantische verhoudingen compliceren doordat Washington nadruk legt op nationale soevereiniteit en selectieve samenwerking met lidstaten die aan die visie voldoen. Tegelijk blijft de VS afhankelijk van Europa als strategische partner, wat in de tekst expliciet wordt erkend.
Kortom: de Amerikaanse veiligheidsstrategie van 2025 plaatst de EU centraal in een kritiekverhaal over economisch verval en democratische erosie en pleit voor een herbevestiging van nationale soevereiniteit in Europa. Dat standpunt vormt een duidelijke beleidskeuze die spanningen kan aanwakkeren tussen Brussel en Washington en die binnen Europa politieke versterking van nationalistische stromingen kan stimuleren.