Vrouwen al 4 jaar onder juk van de taliban: "Ze willen dat we stilzitten, maar we zullen hen dat genoegen nooit geven"
In dit artikel:
Vandaag zijn de taliban vier jaar aan de macht in Afghanistan. Voor veel Afghaanse vrouwen betekenen die jaren vooral onzekerheid, sociale isolatie en systematische vrijheidsbeperkingen — maar ook stil verzet en volharding, zoals VRT NWS ontdekte in interviews met Afghaanse vrouwen en activisten.
Wat en wanneer: op 15 augustus 2021 veroverden de taliban bliksemsnel Kabul en namen ze opnieuw de macht over. Aanvankelijk beloofden ze een gematigder beleid en stelden woordvoerders zoals Suhail Shaheen dat vrouwen tot en met universitair onderwijs zouden mogen blijven studeren. Die beloften keerden zich echter snel tegen vrouwen: een reeks decreten — onder meer de zogenoemde ‘Deugdzaamheidswet’ — verbood meisjes onderwijs na de lagere school, beperkte vrouwen in openbare ruimtes (geen praten, zingen of sporten), en verplichtte hen een mannelijke begeleider bij autogebruik. Internationale organisaties omschrijven de situatie als de grootste vrouwencrisis ter wereld.
Wie en waar: VRT NWS sprak onder anderen met Khatera Shamal, die als kind in 1996 met haar ouders naar België vluchtte en nu als beleidsmedewerker Gelijke Kansen in Antwerpen werkt. Ze keerde twee maanden geleden terug naar Kabul om er bij familie te verblijven en de realiteit ter plaatse te ervaren. Haar waarneming: op straat voelde ze zich onwelkom, en ambitieuze meisjes en vrouwen werden teruggedrongen in huiselijke rollen.
Getuigenissen van vrouwen tonen een mix van wanhoop en inventiviteit. De 18-jarige Beheshta zit al vier jaar thuis maar volgt online lessen om niet stil te blijven zitten. Een schooldirectrice, Arefa, bevestigt dat veel meisjes via internet proberen het onderwijs voort te zetten. Nadima volgde via een Duitse organisatie een opleiding tot schoonheidsspecialiste en runt nu heimelijk een schoonheidssalon in haar kelder, ondanks het verbod voor vrouwen om winkels te huren of te bezitten — zo verdient ze zelfstandig inkomen en biedt ze andere vrouwen steun.
Waarom dit belangrijk is: Khatera waarschuwt dat de behandeling van vrouwen onder de taliban niet tijdelijk is maar risico loopt structureel te worden; maatschappelijke normen en denkpatronen veranderen en privileges van mannen blijven bestaan, ook als het regime ooit zou verdwijnen. Ze benadrukt dat Afghanistan niet afgeschreven mag worden en dat zowel internationale druk als verandering van binnenuit nodig is om de rechten van vrouwen terug te winnen. Haar conclusie: de internationale gemeenschap moet Afghanistan en zijn burgers blijven volgen en ondersteunen, in plaats van wegkijken of het land als hopeloos te bestempelen.