Vrijwillige Defensie-enquête naar alle 17-jarigen, later mogelijk verplicht
In dit artikel:
Vanaf morgen ontvangen alle 17‑jarigen in Nederland per post een brief van Defensie met een QR‑code naar een digitale vragenlijst. Staatssecretaris Gijs Tuinman meldt in een brief aan de Kamer dat de enquête bedoeld is om het zogenoemde dienmodel en daarmee een schaalbare krijgsmacht te onderbouwen: Defensie wil inzicht krijgen in interesses, werkwaarden en inzetbereidheid van jonge Nederlanders.
De korte multiplechoicevragen peilen onder meer hoe jongeren hun vrije tijd besteden, wat ze belangrijk vinden in werk, welk krijgsmachtdeel hen het meest aanspreekt en vragen over motivatie, gedrag en fysieke fitheid. De deelname is nu vrijwillig; de vragenlijst is geïnspireerd op een Zweeds model waarin jongeren wel verplicht zijn mee te werken en een opkomstplicht geldt. Tuinman sluit niet uit dat zo’n verplichting in een later stadium onderdeel van een ‘escalatieladder’ kan worden, maar nu vertrouwt het ministerie op een vrijwillig systeem omdat de belangstelling voor militair werk recent is toegenomen en de uitstroom kleiner wordt.
Defensie heeft ambitieuze personeelsplannen: van momenteel ongeveer 44.000 beroepsmilitairen, 27.000 civiele medewerkers en 8.500 reservisten wil het kabinet uitgroeien naar circa 100.000 mensen in 2030, grotendeels bestaande uit reservisten; mogelijk zou dat aantal daarna nog kunnen verdubbelen.
Reacties zijn verdeeld. Studenten van ROC Mondriaan reageerden kort, maar defensiespecialist Peter Wijninga (HCSS) noemt de enquête een nuttige eerste stap en betwijfelt tegelijk of deze instrumenten genoeg opleveren om de doelstellingen op korte termijn te halen. Hij waarschuwt dat het uiteindelijk kan neerkomen op politiek gevoelige keuzes zoals het opnieuw invoeren van de opkomstplicht — iets waarvoor volgens hem weinig politieke zin bestaat — en vreest dat vrijwillige deelname mogelijk geen betrouwbare graadmeter voor inzetbereidheid oplevert.
Kort gezegd: Defensie probeert met een vrijwillige peiling jonge Nederlanders te bereiken om de personeelsplanning voor een grotere, schaalbare krijgsmacht te ondersteunen, maar het debat over de effectiviteit en de vraag of verplichte maatregelen nodig zijn, blijft open.