Vrijkomen jihadisten kan terroristische dreiging verhogen, zegt NCTV
In dit artikel:
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarschuwt in de halfjaarlijkse rapportage dat de terroristische dreiging in Nederland onverminderd hoog blijft: het dreigingsniveau blijft op 4 (substantieel). De organisatie signaleert vooral risico’s rond veroordeelde jihadisten die recent zijn vrijgelaten of binnen enkele jaren vrijkomen. Veel van hen zouden uitgezet moeten worden, maar dat gebeurt vaak niet; bovendien is onduidelijk of zij tijdens detentie afstand hebben genomen van extremistische ideeën. Waarnemend NCTV-hoofd Wieke Vink zegt hierover: "Dat speelt in hun hoofden." Sommige vrijgelaten personen hebben volgens de NCTV een hoger dreigingsprofiel dan anderen en kunnen opnieuw in contact komen met jihadistische netwerken.
Een specifiek probleem is dat mensen met een dubbele nationaliteit na een terreurveroordeling het Nederlanderschap kunnen verliezen, maar vaak toch in Nederland blijven zonder vaste verblijfstatus. Deze ongedocumenteerde groep is moeilijk te volgen, krijgt geen begeleiding en raakt vaker uit het zicht, wat de inschatting van hun gevaar vergroot. De NCTV waarschuwt dat uitzichtloos, onrechtmatig verblijf kan leiden tot frustratie en terugval in jihadistische of criminele netwerken.
Verder constateert de NCTV dat radicalisering steeds vaker een individueel en online proces is. Sinds 2020 zijn aanslagen in Europa vrijwel uitsluitend gepleegd door lone actors, aldus het rapport; daders construeren vaak hun eigen wereldbeeld, beïnvloed door persoonlijke omstandigheden, complottheorieën en fascinatie voor geweld. De online omgeving maakt aanwas van nieuwe, jonge jihadisten makkelijker en kan op termijn leiden tot nieuwe netwerken.
Naast jihadistisch geweld blijft ook rechts-extremisme een zorg, vooral vanwege de normalisering van het gedachtegoed dat angst, haat en polarisatie voedt. De meeste rechts-extremisten roepen niet openlijk tot geweld, maar hun ideeën ondermijnen de sociale cohesie en kunnen tot incidenten leiden. Links-extremisme is kleinschaliger en minder gewelddadig, al zijn sommige acties rond het Israëlisch‑Palestijnse conflict harder geworden, met vormen van vandalisme, intimidatie en doxing.