Vredesplan van Trump? Zowel in Israël als Palestina wil men eerst zien dan geloven
In dit artikel:
Maandagavond presenteerde het Witte Huis onder leiding van president Trump een nieuw, omvangrijk pakket met twintig maatregelen gericht op Gaza en het bredere Midden-Oosten. Tijdens een gezamenlijke verschijning met premier Benjamin Netanyahu toonden beide leiders zich voorlopig eensgezind: doel is een einde maken aan het lijden in Gaza en de bevrijding van Israëlische gijzelaars. De internationale gemeenschap reageert voorzichtig hoopvol, maar de uitvoering blijft vol onzekerheden — vooral omdat Hamas nog formeel moet instemmen.
Voor Netanyahu biedt het plan politieke voordelen én risico’s. Hij positioneerde het als een verlengstuk van zijn oorlogsdoelen: demilitarisatie van Gaza en terugkeer van alle gijzelaars. Daarmee probeert hij een diplomatiek akkoord te verkopen als bekroning van militair succes. Tegelijk staat hij voor een moeilijke binnenlandse discussie: het ultrarechtse deel van zijn coalitie — waaronder ministers Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich en invloedrijke kolonisten — ziet elke vorm van onderhandelen al snel als capitulatie. Zij vrezen met name dat een buitenlandse bestuursstructuur voor Gaza de facto betekent dat het leger gebied moet prijsgeven en dat terugkeer naar voormalige nederzettingen zoals Gush Katif definitief wordt uitgesloten, ondanks dat het plan een bufferzone voor Israël openlaat.
Op Palestijnse zijde zijn de reacties gemengd en terughoudend. Hamas, dat Gaza bestuurt, moet volgens het voorstel verdwijnen; dat maakt een snelle instemming onwaarschijnlijk. De Palestijnse Autoriteit (PA) op de Westelijke Jordaanoever krijgt aanvankelijk geen uitvoerende rol in Gaza, al heeft de PA het plan wel begroet en de tweestatenoplossing herbevestigd. Het voorstel stelt dat pas na wederopbouw en hervorming van de PA een geloofwaardig pad naar een Palestijnse staat ontstaat — een voorwaarde die veel onzekerheden oproept over timing en eigenaarschap.
Belangrijke verandering is Trumps koerswijziging ten opzichte van zijn eerdere Rivièraplan: ditmaal pleit Washington ervoor dat Palestijnen in Gaza kunnen blijven en er geen massale gedwongen verdrijving zal plaatsvinden; wie vrijwillig vertrekt, zou terugkeer mogen overwegen. Ondanks die zachtere toon overheerst scepsis: families van gijzelaars en inwoners van Gaza hanteren het principe van eerst zien, dan geloven. De uiteindelijke slag om succes speelt zich af bij de vraag of Hamas zal tekenen en of Netanyahu zijn coalitie kan overtuigen om een diplomatiek pad te omarmen of, bij gebrek aan Palestijnse instemming, de militaire optie door te zetten.