Voorgenomen bezuinigingen in de zorg gaan na de verkiezingen meteen in de papierversnipperaar

In dit artikel:

Staatssecretaris Nicki Pouw reageerde alarmistisch op CPB-doorrekeningen van verkiezingsprogramma’s: zij zei recent “rot geschrokken” te zijn van de vermeende grote zorgbezuinigingen die partijen zouden plannen. De CPB-cijfers laten zien dat, zonder extra maatregelen, de zorguitgaven in 2026–2030 stijgen van €119,8 mrd naar €135,8 mrd (een toename van 13,4%). Veel partijen willen die groei afremmen om ruimte te maken voor extra defensie-uitgaven en andere prioriteiten.

Welke bedragen komen uit de doorrekeningen?
- VVD en D66 laten de uitgaven in 2030 duidelijk lager uitvallen dan de CPB-raming: respectievelijk €126,1 mrd en €128,5 mrd.
- GroenLinks/PvdA loopt tegen de stroom in en wil juist méér uitgeven: in hun scenario €137,7 mrd in 2030, onder andere door toevoeging van periodieke tandartscontroles, anticonceptie en kinderbrillen aan het verzekerde pakket.

Welke maatregelen gebruiken partijen om de groei te beperken?
- Het meest gekozen instrument is het schrappen van de voorgenomen verlaging van het eigen risico. Omdat die verlaging al in de CPB-meerjarenraming zat, levert het schrappen meteen ruim €4 mrd ‘besparing’ op — grotendeels een boekhoudkundige maatregel: burgers blijven feitelijk het huidige eigen risico van €385 betalen. CDA en VVD willen daarnaast het eigen risico wél verhogen naar €440; D66 wil een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor wijkverpleging. Alleen GroenLinks/PvdA houdt vast aan de geplande verlaging.
- Veel partijen (VVD, D66, JA21, ChristenUnie; CDA beperkt) kiezen ervoor het verzekerde pakket te bevriezen voor nieuwe, kostverhogende behandelingen en geneesmiddelen. In de CPB-modellen werkt dat als een 100% eigen bijdrage voor innovatieve zorg die de kosten opdrijft.

Kritische noten bij de voorstellen
- Het bevriezen van het pakket is politiek en maatschappelijk moeilijk uitvoerbaar: patiënten, artsen en media zullen protesteren als veelbelovende nieuwe behandelingen niet meer vergoed worden. Een realistischer alternatief zou zijn een beperkte eigen bijdrage voor innovatie of het schrappen van behandelingen met weinig gezondheidseffect.
- GroenLinks/PvdA koos een afwijkende route in de doorrekening: zij wil medisch specialisten verplicht loondienst laten aangaan en hen onder de Wet normering topinkomens (WNT) brengen — dus maximaal een ministerssalaris. Dat raakt aan goodwillbetalingen voor beginnende specialisten en zou mogelijk compensatie van circa €2,5 mrd vergen; vrijgevestigde specialisten zouden naar schatting tot circa 30% inkomensverlies ervaren, wat tot grote protesten en personeelstekorten kan leiden.

Eindoordeel van het artikel
De meeste geprojecteerde “bezuinigingen” blijken ofwel boekhoudkundig of politiek weinig houdbaar. Het schrappen van de eigen-risicolowering is pijnloos op papier; veel andere maatregelen (pakketbevriezing, WNT voor specialisten) zullen op weerstand stuiten en waarschijnlijk na de verkiezingen weinig kans van slagen hebben. De conclusie: Pouws doembeeld is overdreven — veel van de vermeende grote kortingen zullen in de praktijk verdwijnen of worden afgezwakt.