Voor het eerst ooit heeft Japan een vrouwelijke premier: wie is Sanae Takaichi?

In dit artikel:

Sanae Takaichi (64) is voor het eerst in de geschiedenis van Japan benoemd tot premier — een mijlpaal in een land waar vrouwen zelden de hoogste politieke posities bekleden. Begin oktober won ze na twee eerdere pogingen het leiderschap van de dominante Liberale Democratische Partij (LDP). Haar aantreden komt op een moeilijk moment: de LDP heeft recent haar absolute parlementaire meerderheid verloren en het land kampt met hoge inflatie, stijgende voedselprijzen en stagnerende lonen.

Takaichi is geen product van een politieke dynastie; ze werd in 1961 geboren in Nara, dochter van een bediende en een politiefunctionaris. Haar persoonlijke levenswandel wekt de nodige nieuwsgierigheid: in haar studententijd speelde ze drums in een heavymetal-band, is liefhebber van duiken en motoren, en bezit een prominente Toyota Supra die ze jarenlang zelf bestuurde. Professioneel werkte ze in de VS op het kantoor van congreslid Patricia Schroeder om de Amerikaanse kijk op Japan te bestuderen, wat haar politieke opvattingen over nationale identiteit en verdediging vormde.

In 1996 trad Takaichi toe tot de LDP en bouwde ze een nauwe band op met Shinzo Abe, wiens economische koers — bekend als Abenomics — zij steunde. Ze bekleedde kabinetsposten zoals minister van Jongerenzaken en Gendergelijkheid en later Binnenlandse Zaken en Communicatie. Geïnspireerd door figuren als Margaret Thatcher profileerde ze zich als onverzettelijk bestuurder en verklaarde tijdens de campagne dat ze "Japanse Iron Lady" wilde worden.

Politiek is ze de afgelopen jaren sterk naar rechts opgeschoven. Takaichi schaart zich in conservatieve en ultranationalistische kringen: ze bezoekt geregeld het omstreden Yasukuni-schrijn en relativiseert Japans rol in de Tweede Wereldoorlog, standpunten die botsten met buurlanden als China en Zuid-Korea. Op sociaal vlak verzet ze zich tegen hervormingen die vrouwen meer macht geven — ze vindt onder meer dat vrouwen bij huwelijk de achternaam van hun man moeten aannemen en is tegen wijziging van de troonopvolging die vrouwen zou toelaten keizer te worden. Tijdens haar campagne maakte ze ook felle opmerkingen over buitenlandse toeristen en immigratie, wat haar steun opleverde bij conservatieve kiezers maar kritiek van gematigde LDP-leden.

Takaichi moet nu een coalitie vormen en steun zoeken buiten de LDP, ook bij partijen met hardere standpunten over belastingen en migratie, terwijl ze het vertrouwen van een vermoeide bevolking moet winnen. Haar retoriek dat het voortaan vooral "werk, werk, werk" wordt, onderstreept een harde bestuursstijl, maar analisten waarschuwen dat falen haar snel de vergelijking met kortstondige leiders zoals Liz Truss kan opleveren. Of Takaichi Japan economisch en politiek kan stabiliseren blijft onzeker; ze erft een land met diepgewortelde demografische en fiscale uitdagingen die ingrijpende en vaak impopulaire hervormingen vereisen.