Voor het eerst in jaren missie naar Mars, vuurproef voor raket Jeff Bezos

In dit artikel:

Vanuit Florida vertrekt vanavond voor het eerst sinds 2020 weer een Amerikaanse missie naar Mars: NASA stuurt twee satellieten, Blue en Gold, onder de naam ESCApe and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers (Escapade). De sensoren gaan 3D-metingen maken van de zonnewind rond Mars om te onderzoeken hoe die de ijle atmosfeer zowel van energie voorziet als afbreekt. De lancering staat gepland om 20.45 uur Nederlandse tijd met de New Glenn-raket van Blue Origin, die eerder dit jaar één testvlucht maakte maar de herbruikbare booster niet wist te landen — bij Escapade staat nu een waardevolle lading op het spel.

In plaats van een directe traject naar Mars volgen de sondes een 'slimme' route: eerst naar een positie tussen zon en aarde, van waaruit ze in 2026 naar Mars worden gekatapulteerd. Die langere baan verkleint de afhankelijkheid van het tweejaarlijkse lanceervenster; bij goed verloop verwachten de twee sondes in september 2027 bij Mars aan te komen. Na een testfase nemen Blue en Gold verschillende banen in en werken ze samen om een driedimensionale kaart te maken van de interactie tussen zonnewind en Marsatmosfeer.

Wetenschappers willen hiermee beter begrijpen waarom Mars ongeveer 4 miljard jaar geleden zijn magneetveld en grote deel van zijn atmosfeer verloor — nu heeft de planeet nog circa 1 procent van de luchtdichtheid van de aarde. Escapade levert een zeldzaam stereoperspectief: twee tegelijk werkende voertuigen kunnen dynamische structuren zoals lokale magnetische 'bellen' binnen intervallen van 2–30 minuten vastleggen, veel sneller dan een enkele sonde kan. De resultaten zijn ook praktisch: ze helpen bij het inschatten van effecten op communicatie en navigatie via de ionosfeer en kunnen aanwijzingen geven voor ondergrondse vloeibare waterreservoirs, wat relevant is voor toekomstige bemande missies.