Vijftien nuttige adviezen voor in het stemhokje. Over asiel, wonen, klimaat, islam, stikstof, pensioen en gezondheidszorg.

In dit artikel:

Wynia’s Week blikt aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen 2025 terug op vijftien recente stukken en schetst zo de belangrijkste thema’s die de kiezer raken. De bundel behandelt vooral: klimaat- en stikstofbeleid, EU-politiek, pensioenen en AOW, migratie en integratie, begrotingsbeleid, wonen en zorg.

Klimaat en stikstof: De energietransitie blijft grote invloed uitoefenen op economie, koopkracht en staatsfinanciën, maar staat minder in de schijnwerpers. Maarten van Andel waarschuwt dat politieke partijen het vaak slecht doen en dat lobbygroepen vóór de verkiezingen al "deals" maken over toekomstig beleid. Het stikstofbeleid wordt als rampzalig bestempeld en wordt niet uitsluitend aan één kant van het politieke spectrum toegeschreven; zowel linkse als centrumrechtse regeringen hebben eraan meegewerkt.

Europa en nationale zeggenschap: Hoewel een meerderheid van Nederlanders geen EU-scheidingsdrift toont, is er brede euroscepsis. Johannes Vervloed tekent aan dat traditionele regeringspartijen steeds europiëler zijn geworden, met name door invloed vanuit Haagse D66-ambtenaren, waardoor meer bevoegdheden naar Brussel are geschoven en het vertrouwen in de politiek daalt.

Pensioenen en AOW: De afgelopen twee decennia hebben gepensioneerden veel koopkracht ingeleverd door uitblijvende indexeringen. Een nieuw, onzeker pensioenstelsel werd ingevoerd zonder ruime inspraak van deelnemers. Menno Tamminga pleit voor een andere transitie: vakbonden en werkgevers minder dominant, belanghebbenden meer betrokken. Tegelijk werd deze zomer de AOW ter discussie gesteld, iets wat Tamminga scherp afkeurt en waarvoor hij waarschuwt dat het onderwerp na de verkiezingen weer terugkeert.

Migratie, islam en onderwijs: Immigratie en asiel blijven brandpunten, waarbij veel asielmigratie samenvalt met groeiende islamitische gemeenschappen. Debatten over islamisering leiden soms tot voorstellen om bijzonder onderwijs aan banden te leggen; Calvin Schukkink bestrijdt dat dit een effectieve oplossing is. Wynia’s Week signaleert ook dat Nederland veel bevoegdheden heeft uitgeleverd aan Europese instituties, waardoor nationale controle op migratie en asiel beperkt is. Joop Hartog wijst op Denemarken als voorbeeld voor beleid dat arbeidsmigratie overbodig kan maken door beter onderwijs en arbeidsmarktbeleid.

Begroting en wonen: Menno Tamminga meldt dat het begrotingsbeleid recentelijk veel losser is geworden, met risico’s voor de economie. Op het terrein van wonen ligt er een grote klus: voormalig minister Hugo de Jonge voerde volgens econoom Coen Teulings een ontoereikend sociaal-georiënteerd woningbeleid door waarvan toekomstige kabinetten de puinzooi moeten opruimen.

Zorg: De zorg groeit uit tot een steeds groter deel van de economie. Sommige partijen willen beperkingen invoeren, maar Wim Groot voorziet weinig bereidheid om de kosten effectief te beteugelen: vrijwel niemand zal de sector radicaal inkrimpen.

Wynia’s Week vraagt kiezers daarmee bewust na te denken over de stembusgang en benadrukt dat deze analyses mogelijk worden gemaakt door donateurs. De nieuwsbrief verschijnt drie keer per week.