Vijf vragen over VN-resolutie Gaza: bescherming of buitenlandse controle?
In dit artikel:
De VN-Veiligheidsraad nam gisteravond een door de Verenigde Staten ingediende resolutie aan die de oprichting mogelijk maakt van een Internationale Stabilisatie Macht (ISF) in de Gazastrook. De troepenmacht moet zo snel mogelijk worden gevormd om de veiligheid te herstellen, grensovergangen te bewaken, humanitaire hulp te vergemakkelijken en het demilitariseren van gewapende groepen zoals Hamas te ondersteunen. De tekst koppelt dit aan een traject dat op termijn bestuurlijke verantwoordelijkheid zou kunnen overdragen aan een hervormde Palestijnse Autoriteit en verwijst naar een uiteindelijke richting naar een Palestijnse staat.
Een meerderheid van de Veiligheidsraad — vooral westerse staten — steunde de resolutie als middel om de wapenstilstand te stabiliseren, hulptoegang te vergroten en een politiek alternatief voor Hamas op te bouwen. Rusland en China onthielden zich vanwege zorgen dat Palestijnen te weinig betrokken zouden worden en dat het document te weinig garanties geeft voor een toekomstig Palestijns bestuur. Omdat geen vetostem werd uitgebracht, werd het voorstel aangenomen; Veiligheidsraadbesluiten zijn juridisch bindend voor VN-lidstaten.
Onder Palestijnen in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever overheerst scepsis en vaak openlijke afwijzing. Veel inwoners zien een buitenlandse troepenmacht als voortzetting van bezetting en twijfelen eraan of die bescherming kan bieden tegen Israëlische luchtaanvallen die ondanks de wapenstilstand blijven voorkomen. Hamas verwerpt de resolutie en noemt het een poging tot internationaal voogdijschap; volgens de groep krijgt beëindiging van de bezetting, terugkeer van ontheemden en grootschalige wederopbouw te weinig aandacht. Israël steunt onderdelen van het plan, maar eist harde garanties dat Hamas voorgoed uit bestuurlijke posities wordt gehouden.
Belangrijk is dat de ISF geen klassieke VN-blauwhelmenmissie zal zijn. VN-analisten wijzen erop dat de operatie niet door de VN zal worden geleid en niet gebonden is aan de gebruikelijke VN-procedures. Een nog samen te stellen “Board of Peace” krijgt de bevoegdheid over inzet, personeel en rules of engagement — de regels voor het gebruik van geweld — waardoor veel details, bevoegdheden en commandostructuur voorlopig onduidelijk blijven.
De komende weken draait het om wie daadwerkelijk troepen levert en hoe de commandostructuur eruitziet. Er zijn nog geen landen toegezegd; de VS wil vooral beroep doen op Arabische en islamitische staten. Turkije, Qatar, Saoedi-Arabië, Egypte en Jordanië steunen de resolutie, maar hebben nog geen deelname bevestigd; de VAE vinden het mandaat onduidelijk. Nederland heeft vooralsnog geen deelname aangekondigd. Ook blijft onzeker of en wanneer Israël zich uit delen van Gaza terugtrekt en of Palestijnen naar verwoeste woonwijken kunnen terugkeren — en of deze route daadwerkelijk leidt naar erkenning van een Palestijnse staat, iets dat premier Netanyahu recent nog heeft afgewezen.