Tientallen Syriërs met overheidsvlucht en vertrekpremie terug naar thuisland: 'Ik ga mijn Nederlandse vrienden wel missen'
In dit artikel:
Tachtigvier Syriërs vertrokken dinsdag vrijwillig uit Nederland met de allereerste overheidschartervlucht naar Damascus; de meeste reizigers blijven in Damascus, Aleppo of Idlib. De groep stapte rond 4.00 uur in taxibusjes bij het kantoor van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) nabij Rotterdam Airport, kreeg bagagelabels en moest een verklaring tekenen dat zij Nederland vrijwillig verlieten. Volwassenen kregen een vertrekpremie van 2.800 euro contant; minderjarigen 1.650 euro. Het merendeel had een lopende asielprocedure of leverde een tijdelijke verblijfsvergunning in om van de regeling gebruik te maken.
Onder de vertrekkenden waren ook gezinnen met kinderen. Een twaalfjarige jongen zei dat hij Syrië nauwelijks meer kent maar er weer naar school wil en familie wil zien; anderen noemen verbeterde veiligheid, heimwee, moeite met inburgeren of onzekerheid over hun verblijfsstatus als redenen. De vlucht is georganiseerd binnen een speciale regeling die het ministerie na de val van het regime in december instelde: asielzoekers kunnen hun aanvraag intrekken of vergunning inleveren en in ruil daarvoor een vertrekpremie ontvangen.
Met deze vlucht komt het totaal aan Syriërs dat vrijwillig terugkeerde via de regeling op ongeveer 700. Ruim 900 mensen hebben zich aangemeld; gemiddeld komen er 20–30 nieuwe aanmeldingen per week binnen, maar aanmeldingen worden soms teruggetrokken (bijvoorbeeld door ziekte). Dit was volgens DT&V-directeur Simone Steendijk de eerste aparte charter alleen voor Syriërs; eerder reisden zij tussen andere passagiers zoals toeristen.
De regeling heeft nog maar beperkte invloed op de totale asielpopulatie in opvangcentra: begin mei lag dat aantal rond 28.200, vrijwel gelijk aan december 2024. DT&V wijst op praktische drempels: mensen moeten willen vertrekken, soms ontbreekt een geldig paspoort en het voorbereiden van vervoer en tickets kost weken. Terugkeer blijft vrijwillig; Nederland kan Syriërs niet dwingen te vertrekken zolang er geen actieve Nederlandse ambassade in Syrië is.
De vlucht is afgestemd met Syrische autoriteiten, maar Nederland heeft geen afspraken gemaakt over de situatie na landing; volgens DT&V eindigt de Nederlandse verantwoordelijkheid bij aankomst. Meestal worden teruggekeerden door familie opgehaald. Asielminister David van Weel benadrukt dat het huiswaarts helpen van wie dat wil belangrijk is, en zegt tegelijk te werken aan mogelijkheden voor gedwongen vertrek. Terugkeer naar Nederland is voor wie dat later wil in principe weer mogelijk onder dezelfde rechten als andere landgenoten, aldus DT&V.