Vier landen slaan handen ineen voor alternatief op Amerikaanse techreuzen
In dit artikel:
Frankrijk, Duitsland, Italië en Nederland nemen het voortouw in een Europese poging minder afhankelijk te worden van Amerikaanse techreuzen. Donderdag wordt DC-Edic (Digital Commons European Digital Infrastructure Consortium) gelanceerd: een samenwerkingsverband dat met open, gezamenlijk ontwikkelde software alternatieven wil bieden voor diensten als AI, cloud, cybersecurity en sociale netwerken. De Europese Commissie gaf eind oktober toestemming; in Nederland valt het initiatief onder het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het idee ontstond circa drie jaar geleden in Frankrijk en werd door Nederland opgepakt. Naast de vier koplopers doen ook Luxemburg, Slovenië en Polen mee; meerdere andere EU-lidstaten hebben interesse getoond. Het doel is digitale “gemeenschapsgoederen” te bouwen waar de hele samenleving van profiteert en waarbij niet alleen commerciële partijen, maar ook stichtingen, coöperaties en kennisinstellingen een rol spelen.
Een concreet project binnen Edic is Mijn Bureau: een modulair kantoorpakket dat bedoeld is als alternatief voor Microsoft Office. In plaats van één leverancier kiezen organisaties onderdelen bij verschillende aanbieders (e-mail van de ene, spreadsheets van de andere). Dat vermindert leveranciersafhankelijkheid, stimuleert concurrentie, maakt overstappen makkelijker en vergroot de zeggenschap over data. Waag-directeur Marleen Stikker noemt het een “hoopvolle eerste stap” en benadrukt dat samenwerking tussen bedrijfsleven en kennisinstellingen vaak tot hoogwaardige oplossingen leidt.
Het initiatief komt tegen de achtergrond van kritiek op het huidige overheidsbeleid: onlangs besloten de Belastingdienst, Douane en Dienst Toeslagen ondanks bezwaren alsnog over te stappen op Microsoft 365. Het ministerie van Financiën erkent dat Amerikaanse instanties mogelijk inzage kunnen krijgen, maar zet de transitie door. Stikker waarschuwt dat voortdurende afhankelijkheid van big tech financiële middelen wegsnoept die anders aan Europese strategische autonomie besteed hadden kunnen worden en noemt de kwestie ook een veiligheidsvraagstuk nu techinstrumenten deel uitmaken van geopolitieke belangen.
Voorstanders wijzen op voorbeelden waar migratie naar Europese oplossingen wel snel lukt: de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein schakelde binnen zes maanden naar een Europese kantooromgeving, en initiatieven als Surfnet maken overstappen voor onderwijsinstellingen mogelijk. Tegelijk waarschuwt het ministerie dat enkel servers op Europees grondgebied geen waterdichte garantie bieden tegen buitenlandse toegang.