Vette trekvogels vliegen ver

In dit artikel:

26 augustus 2025 — Trekvogels zijn nu druk bezig met zich vol te eten om straks lange afstanden naar het zuiden te kunnen vliegen. Veel soorten slaan in korte tijd enorme hoeveelheden vet op; sommige soorten kunnen in weken tijd tot wel twee keer zo zwaar worden. Vet is voor die reizen ideaal: het is compact en levert veel energie met weinig afvalstoffen, essentieel bij non-stopvluchten en bij het oversteken van onherbergzame gebieden zoals woestijnen.

Het opvetten wordt gestuurd door hormonen die het eetgedrag sterk verhogen. Ook het lichaam past zich aan: bij de kanoet bijvoorbeeld groeit de maag tijdens de voedselopname en krimpt weer tot een minimaal gewicht tijdens de lange vlucht; opgeslagen vet wordt via het bloed direct naar de vliegspieren gevoerd. Er geldt een balans: te weinig vet dwingt tot tussenlandingen (bijvoorbeeld in het Waddengebied), wat tijd kost en kan leiden tot latere broedtijd; te veel vet maakt vogels traag en vatbaarder voor predatie.

Niet alle trekvogels kiezen voor extreme vetreserves. Lepelaars trekken stapsgewijs en tanken herhaaldelijk bij op moerassen, terwijl zanglijsters en spreeuwen lokaal bessenstruiken (vuurdoorn, vlier, Gelderse roos) massaal leegplunderen — ze kunnen per dag hun eigen gewicht aan bessen eten voor een korte trek naar Frankrijk of Zuid‑Engeland. Vogels trekken in de winter vooral om voedsel te vinden, niet primair om de kou te ontlopen; insecten zijn in noordelijke winters schaars en minder bereikbaar.

Strategieën verschillen per soort: sommige zijn altijd trekvogels (gierzwaluw), andere blijven altijd (huismus) en weer andere zijn flexibel (roodborst, lijster, spreeuw). Bescherming van tussenstops en voedselrijke plekken, zoals wadplaten en moerassen, is cruciaal voor het welslagen van deze migraties. (Bron: Vogelbescherming Nederland)