Veto van Poolse president maakt lot van Oekraïense vluchtelingen (en Poolse economie) onzeker
In dit artikel:
De pas beëdigde Poolse president Karol Nawrocki heeft de verlenging tegengehouden van een nationale wet die de EU‑regel voor speciale bescherming van Oekraïners in Polen uitwerkt. Zijn veto betekent dat het Binnenlandse Zaken-kader dat sinds de Russische invasie van 2022 snelle verblijfs‑ en werktoegang voor Oekraïense vluchtelingen regelt, mogelijk binnen korte tijd vervalt — met grote juridische en praktische gevolgen voor honderdduizenden mensen.
Nawrocki diende tegelijk een eigen wetsvoorstel in dat de toegang tot sociale voordelen zou beperken. Een belangrijk onderdeel is dat alleen werkende Oekraïners nog recht zouden hebben op het maandelijkse kindergeld van 800 zloty (ongeveer 190 euro). De maatregel werd al tijdens zijn presidentscampagne gelanceerd en is politiek geladen, maar statistieken wijzen uit dat de meeste Oekraïners in Polen werken: volgens de Poolse Centrale Bank was in 2024 ongeveer 76 procent actief op de arbeidsmarkt. UN‑onderzoek schat dat het Poolse bbp zonder Oekraïense arbeidskrachten bijna 3 procent lager zou zijn.
De argumenten tegen de nieuwe aanpak zijn economisch en praktisch: het Poolse ministerie noemt mogelijke kosten tot 8 miljard zloty (circa 1,9 miljard euro) voor de staat, en experts waarschuwen dat strengere regels juist leidt tot meer zwart werk en belastingverlies. Oekraïners vormen circa 5 procent van de beroepsbevolking, vooral in industrie, bouw, handel, horeca en logistiek — sectoren die sterk op hun inzet leunen.
Het directe gevaar is vooral rechtsonzekerheid. Als de nationale regeling binnen een maand vervalt, blijven EU‑bepalingen wel bestaan, maar veel administratieve procedures voor tewerkstelling en verblijfsstatus lopen vast. Oekraïners die al vóór de oorlog in Polen waren en hun vergunningen verlengden onder speciale bescherming, zouden bijvoorbeeld slechts een maand hebben om alternatieven te vinden — waardoor mogelijk 600.000–700.000 mensen het land moeten verlaten.
Premier Donald Tusk wil een nieuw wetsvoorstel klaar hebben en laat het parlement begin september stemmen. Leden van de regering hekelen het veto en wijzen op de schade voor gezinnen en de arbeidsmarkt; Nawrocki zegt echter vast te houden aan zijn koers. De stap weerspiegelt een bredere verharding in de Poolse houding tegenover Oekraïense vluchtelingen nu publieke steun afkalft, maar de precieze impact en wie er uiteindelijk de dupe wordt, blijft onzeker.