Vestager: Europa moet digitale afhankelijkheid doorbreken
In dit artikel:
Tijdens het Gartner IT Symposium Xpo in Barcelona sprak voormalig Europese digitale toezichthouder Margrethe Vestager, in gesprek met Gartner-analist Nader Henein, over de spanning tussen snelle technologische innovatie en strikte governance. Vestager positioneerde zichzelf als waakhond met ervaring in het aanpakken van grote techspelers en benadrukte dat leiders moeten zoeken naar een verstandige verdeling tussen menselijke en kunstmatige intelligentie.
Ze schetste hoe Europa wetgeving zoals de Digital Markets Act (DMA) ontwikkelde nadat klassieke mededingingszaken en boetes (in totaal circa €81 miljard) onvoldoende structurele verandering brachten. De DMA legt asymmetrische plichten op aan zogenoemde gatekeepers om markten te openen en investeerdersvertrouwen te vergroten. Een eenduidig Europees regelgevingskader voorkomt bovendien dat lidstaten uiteenlopende regels hanteren, wat rechtszekerheid en schaalvoordelen bevordert.
De AI Act beschreef Vestager als een relatief eenvoudige maar belangrijke verplichting om te weten wat je inzet in de praktijk. De wet richt zich op inzet in kritieke toepassingen en werkt met verboden en een risicogebaseerde lijst van hoog-risico scenario’s: van sociale puntensystemen en het manipuleren van kinderen tot besluitvorming bij hypotheken, woningkopen en personeelselectie waar algoritmen ernstige nadelen kunnen veroorzaken. Duurzaamheidsthema’s zoals energieverbruik vielen grotendeels buiten de kern; die worden volgens haar beter via koolstof- en prijsmechanismen aangepakt. De wet bevat tevens een dynamisch instrument om nieuwe risicovolle toepassingen toe te voegen of te schrappen.
Vestager ging ook in op geopolitieke kwetsbaarheden: absolute zelfvoorziening is onrealistisch, maar Europa kan via een grotere voetafdruk, diversificatie en stimulerend overheidsinkoopbeleid zijn digitale soevereiniteit versterken. Ze daagde CIO’s uit om als first movers enige “pijn” te accepteren om digitale afhankelijkheid terug te dringen en daarmee op lange termijn grotere risico’s te vermijden.
Afsluitend gaf ze leiderschapstips: helder communiceren over doel, vertrouwen geven aan teams en diversiteit om creatie en weerbaarheid te bevorderen. Haar grootste zorg voor de toekomst is dat AI ons lui of geïsoleerd maakt — verlies van leren, relaties en gemeenschapszin ondermijnt zowel samenleving als markt. Ze sloot af met een eerbetoon aan Madeleine Albright als voorbeeld van doelgericht leiderschap.