Verkiezingen in Noorwegen: premier Støre voorop in peilingen, maar strijd belooft spannend te worden
In dit artikel:
Noren stemmen vandaag in een cruciale parlementsverkiezing waarbij premier Jonas Gahr Støre (Arbeiderspartij) probeert aan te blijven terwijl een rechtse coalitie onder leiding van Erna Solberg (Høyre) aandringt op de macht. Door het proportionele kiessysteem is een absolute meerderheid zelden haalbaar, waardoor de samenstelling van coalities — en vooral de uitslag van kleinere partijen — doorslaggevend kan worden.
Tot begin dit jaar regeerde Støre in een centrumlinkse alliantie met het Senterpartiet, maar dat centrum partij stapte uit de regering na een conflict over energiebeleid. Sindsdien bestiert de Arbeiderspartij een minderheidskabinet met gedoogsteun van kleinere linkse partijen en hoopt daarmee nu verkiezingssucces te boeken. De rechtervleugel wil een meerderheid vormen met Høyre, de rechts-populistische Vooruitgangspartij (FrP) en mogelijk kleinere partijen zoals KrF en Venstre.
De campagne concentreert zich vooral op economie en energie. Als belangrijkste gasleverancier van de EU sinds de Russische inval in Oekraïne staat Noorwegen voor de keuze: extra gasboringen aanboren om de energieveiligheid te waarborgen (rechts) of versneld inzetten op hernieuwbare bronnen (links). Een tweede breekpunt is de vermogensbelasting: Noorwegen heft 1,1% over vermogen boven 1,76 miljoen NOK (circa €150.000). FrP wil die heffing volledig afschaffen; de Arbeiderspartij wil hem behouden en waarschuwt voor een jaarlijkse kostenpost van ongeveer €3,3 miljard bij afschaffing.
Ook het staatsinvesteringsfonds (bijna €2 biljoen) speelt een prominente rol. Linkse partijen zien het fonds als instrument voor sociale bestedingen; rechts wil maximaliseren rendement, ongeacht in welke bedrijven wordt belegd. Recente kritiek op beleggingen in Israël leidde tot terugtrekking uit minstens elf Israëlische ondernemingen door de regering.
Peilingen geven Støre een nipte voorsprong: het linkse blok zou rond 88 zetels uitkomen, net boven de fractiedrempel voor een meerderheid. Met een kiesdrempel van 4% en onzekere resultaten voor meerdere kleine partijen, blijft de uiteindelijke machtsbalans zeer onzeker.