"Vergunningenrevolutie" moet bouwen in Vlaanderen makkelijker maken en in beroep gaan moeilijker: dit verandert er
In dit artikel:
De Vlaamse regering lanceert een pakket van 45 maatregelen om het vergunningenstelsel drastisch te vereenvoudigen en te versnellen. Het initiatief, aangekondigd door minister van Omgeving Jo Brouns en gedragen door het kabinet van minister-president Matthias Diependaele, moet procedures voor vergunningen van bedrijven, infrastructuur, woningen, scholen en natuurontwikkelingen minder omslachtig maken en bouwprojecten minder vaak blokkeren. Aanleiding was onder meer een Pano-reportage in april die de knelpunten in het huidige systeem belichtte.
Kern van de hervorming is een hertekening van de vergunningsprocedure: advies van overheidsdiensten moet voortaan eenduidig en oplossingsgericht zijn, met uitspraken over wettelijkheid in plaats van over de wenselijkheid van projecten. De klassieke tweedeling ‘gunstig/ongunstig’ verdwijnt. Besturen krijgen de opdracht om bij hun besluitvorming expliciet rekening te houden met de maatschappelijke meerwaarde van een project, zodat bijvoorbeeld het nut van een school zwaarder kan doorwegen dan hinderklachten.
Om latere vertragingen te voorkomen wordt voorafgaand buurtoverleg verplicht aangemoedigd, zodat initiatiefnemers ontwerpen kunnen bijsturen vóór de formele indiening. Bovendien worden beroepsmogelijkheden aanzienlijk beperkt: alleen wie een concreet, persoonlijk belang en nadeel aantoont kan nog in beroep gaan. Alle bezwaren moeten al bij de start van de procedure gemeld worden; nieuwe bezwaren aanvoeren tijdens een gerechtelijke procedure wordt tegengegaan en onrechtmatige beroepen kunnen bestraft worden met boetes. Brouns wijst erop dat vandaag soms buitenlandse organisaties tegen grote investeringen procederen, iets de hervorming moet vermijden.
De bouwsector reageert positief: Embuild en werkgeversorganisatie Voka noemen de hervorming essentieel om nieuwbouw, mobiliteit, energietransitie en publieke voorzieningen mogelijk en betaalbaar te houden, en dringen aan op snelle omzetting in wetgeving — idealiter al tegen de zomer. Tegelijk is uitvoering geen sinecure: gelijkaardige voorstellen werden eerder door het Grondwettelijk Hof teruggefloten, en Brouns peilt zelfs naar een verduidelijking van het grondwettelijke ‘standstill’-beginsel door de federale overheid.
Milieuorganisaties en oppositiepartij Groen verzetten zich tegen de plannen. Zij vrezen dat inspraak wordt uitgehold en burgers en verenigingen als hinderlijk worden weggezet. Kritiek spitst zich toe op het vage begrip ‘maatschappelijke meerwaarde’: wie bepaalt dat en biedt het geen vrijbrief voor projectontwikkelaars en vervuilende industrieën om kritiek te smoren, aldus tegenstanders.
De komende maanden zal de regering het actieplan moeten omzetten in concrete wetten, waarbij zowel juridische toetsing als maatschappelijke debat de inzet blijven.