Vergadering onder hoogspanning: wat beslissen de Eurovisie-leden over Israël?
In dit artikel:
In Genève komen deze week de leden van de European Broadcasting Union (EBU) bijeen om te beslissen over de vraag of Israël volgend jaar welkom is op het Eurovisiesongfestival. De vergadering, gehouden op het hoofdkantoor van de EBU, vervangt een eerder geplande buitengewone bijeenkomst in november die werd geannuleerd nadat een bestand in het conflict tussen Israël en Hamas was bereikt. Of er uiteindelijk een directe stemming over Israël zal plaatsvinden, is lange tijd onduidelijk gebleven.
De discussie draait niet alleen om een ja/nee over deelname, maar eerst om de vraag of de onlangs door de EBU ingevoerde spelregelwijzigingen — onder meer aanscherpingen rond televoting en campagnevoeren — voldoende zijn om de bezorgdheden van meerdere omroepen te sussen. Leden stemmen eerst over die aanpassingen; als een meerderheid vindt dat de maatregelen volstaan, wordt een afzonderlijke stemming over Israël vermeden. Ligt dat anders, dan kan een directe beslissing volgen, hoewel uitsluiting op dit moment niet als waarschijnlijk wordt gezien. Duitsland en gastland Oostenrijk zouden hun invloed inzetten om Israël deel te laten nemen, en de Israëlische omroep KAN bereidt zich actief voor op deelname.
De mogelijke gevolgen bij tegenvallende besluiten zijn groot. Spanje, Nederland en Ierland hebben eerder gedreigd zich terug te trekken als Israël mag meedoen; Spanje herhaalde die waarschuwing recent. Een terugtrekking van zulke landen zou financiële en symbolische gevolgen hebben: Spanje is een belangrijke betaler, Nederland heeft een grote fanbasis en Ierland een rijke Eurovisiegeschiedenis. Ook bestaat het risico dat andere landen of artiesten zich aansluiten bij een boycot.
België is betrokken: vertegenwoordigers van RTBF en VRT (onder wie VRT-directeur Frederik Delaplace) zijn in Genève. RTBF wil de Belgische deelname pas definitief bevestigen na de EBU-beslissing, hoewel een kandidaat al grotendeels geselecteerd is. De VRT eist dat er een debat komt over de kwestie — frustratie heerst over het gebrek aan voorafgaand overleg door de EBU — en zal dat debat naar verwachting aandragen als er daadwerkelijk gestemd wordt.
Achtergrond van de onrust is de kwestie of het Songfestival apolitiek kan blijven. De EBU wijst erop dat lidmaatschap bij de omroepen ligt, niet bij staten, maar in de praktijk vertegenwoordigen artiesten landen en worden politieke spanningen regelmatig zichtbaar in liedjes, commentaar en campagnes. Recente voorbeelden: discussies over politieke boodschappen in Israëlische inzendingen, klachten van de Israëlische omroep tegen Spaanse commentatoren en actieve campagne-inspanningen door Israëlische overheidsinstellingen.
De algemene vergadering in Genève staat daardoor onder hoge spanning en wordt door sommigen gezien als een mogelijk keerpunt voor het Songfestival — welke uitkomst het ook krijgt. Volgend jaar vindt het festival plaats in mei in Wenen; de uitkomst van de EBU-beslissing bepaalt of dat podium ook Israël zal zien terugkeren.